Zjadłeś tą czekoladę z głodu czy zachcianki ? Czy te frytki wpadły na obiad z głodu, czy przez to, że wszyscy wokół je jedli? Każdy z nas miał takie poczucie, że musi zjeść konkretny produkt już, teraz, w tym momencie. Nie ważne czy odczuwał głód fizjologiczny, czy nie. Niestety zachcianki żywieniowe, jeżeli się ich nie kontroluje mogą stać się wrogiem walki z kilogramami. Skąd biorą się zachcianki i jak z nimi walczyć? Zapraszam do lektury.
Zachcianka a głód
Dla porządku zdefiniuję, czym jest zachcianka, a czym głód. Zachcianka to intensywna ochota na konkretny produkt, np. na konkretną czekoladę, batonika czy potrawę. Pojawia się nie zależnie, czy przed chwilą był zjedzony posiłek czy nie. Natomiast głód, pojawia się kilka godzin od ostatniego posiłku, nie musi być zaspokojony konkretnym produktem czy posiłkiem. Pojawia się tzw. burczenie w brzuchu, osłabienie. Rozróżnienie czy towarzyszy ci zachcianka czy głód to pierwszy krok do ich kontroli.
Źródło zachcianek
Zachcianka na konkretny produkt zazwyczaj wiąże się z tym, że kojarzy się
z pozytywnymi emocjami po jego spożyciu. Zjedzenie produktu wywołuje uśmiech, poprawia humor, daje ukojenie emocjom. Jeżeli zostanie wyeliminowany z diety, w głowie zaczyna się ciągłe myślenie o nim. Podczas odchudzania, gdy narzucasz zakazy zjedzenia czegoś, to zauważ, że twoje myśli krążą wokół tego produktu non stop. Czasami wręcz śni się po nocach. Prowadzi to do tego, że wcześniej lub później ląduje on na twoim talerzu. Całkowita eliminacja ulubionego produktu może wywołać frustrację i ciągłą chęć na niego. Oprócz zakazów powodem wystąpienia zachcianek żywieniowych jest brak regularnych posiłków, snu, zmęczenie, które wpływają na pojawienie się niepohamowanego głodu, który z czasem może przerodzić się w zachciankę. Na jej pojawienie się oprócz naszych nawyków wpływa również otoczenie. Widząc jak ktoś obok ciebie lub w mediach zjada twojego np. ulubionego batonika to i w twojej głowie pojawia się myśl, ale bym zjadł …Zwłaszcza, gdy widzisz, że dana osoba jest zadowolona, pełna energii podczas jedzenia tego produktu, to w twojej głowie również powstaje takie skojarzenie. Jeżeli łączysz zjedzenie konkretnego produktu z pozytywnymi emocjami, to gdy wyeliminujesz dany produkt, to twój mózg będzie ciągle powracał do tego abyś go zjadł. Dla większości społeczeństwa, to najczęściej zachcianki niwelują efekty diety. Jedzenie niektórych produktów jest mocno powiązane z naszą psychiką. To jakie myśli towarzyszą Ci podczas jedzenia będzie miało ogromny wpływ na to, czy sięgniesz po dany produkt czy nie. Warto wiedzieć, że nasza osobowość również ma wpływ na to, czy jesteś bardziej podatny na zachcianki czy nie. Istnieją typy ludzi, którzy z dnia na dzień odrzucą ulubione przekąski bez większego zastanowienia, jest też grupa ludzi, dla których będzie to ogromny problem. Poznanie swojej osobowości, siebie, zrozumienie, dlaczego działasz tak,
a nie inaczej pomoże ci zrozumieć siebie. Wiesz już skąd biorą się zachcianki, a jak je pokonać i czy się da?
Jak pozbyć się zachcianek?
Wiesz, że jednym z powodów pojawienia się zachcianki na dany produkt jest jego całkowita eliminacja. Tworzenie zakazów, całkowita eliminacja ulubionych produktów może przyczynić się do tego, że w twoich myślach będzie tylko ten produkt. Często rozpoczynając odchudzanie pojawia się podejście tzw. zero jedynkowe. Gdy zjesz zakazy produkt to od razu rusza lawina. Jeżeli u ciebie się tak zdarza, zmień podejście do diety. W społeczeństwie nadal jest przeświadczenie, że jeżeli chcesz schudnąć to musisz wyeliminować całkowicie wszystkie ulubione potrawy, słodycze czy fast- foody. Oczywiście po części jest to prawda, że część musimy ograniczyć, czasami nie tylko ze względu na kilogramy, ale na zdrowie. Jednak, myślę, że dobrze wiesz, że zakładanie, że czegoś nie będziesz jadł podczas diety lub podczas np. spotkania rodzinnego kończy się tym, że sięgasz po to co sobie zakazałeś. A gdyby tak nie narzucać sobie zakazów, a po prostu zmniejszyć porcje i częstotliwość spożywania ulubionych produktów czy potraw? Gdyby tak idąc na spotkania towarzyskie nie zakładać, że nie zjesz ulubionej sałatki, tylko, że zjesz w ramach posiłku tylko w mniejszej porcji? Czy wtedy nie będziesz spokojniejszy i nie będziesz czuć presji? Jeżeli widzisz, że to eliminacja produktów sprawia pojawianie się zachcianek, to nie eliminuj całkowicie danych produktów. Wkomponuj je w swój jadłospis, dzięki czemu, unikniesz zachcianek oraz będziesz kontrolować ilość spożywanego produktu. Kolejnym powodem wystąpienia zachcianek są zbyt długie przerwy pomiędzy posiłkami, a co za tym idzie pojawienie się głodu. Najczęściej szukamy produktu wysokokalorycznego o wysokiej smakowitości. Jeżeli chcesz tego uniknąć, to staraj się jeść regularnie, co 3 – 4 godziny. Pomoże ci to opanować głód i nie będziesz myśleć ciągle o jedzeniu. Zachcianki pojawiają się nie spodziewanie, może być to wynik nudy. Nie mając co ze sobą zrobić, szukasz sposobu aby zająć czas, wymyślając co zjeść. Sposobem na to, jest znalezienie innego zajęcia. Zachcianki żywieniowe mogą pojawić się pod wpływem emocji. Masz gorszy dzień, zły humor i nachodzi cię myśl, że w tym momencie jedyne co ci może pomóc to czekolada. Jeżeli widzisz związek pomiędzy radzeniem sobie z emocjami, a jedzeniem to najlepszym wyjściem będzie znalezienie innego sposobu radzenia sobie z emocjami. Zachcianki na konkretny produkt rodzą się również z tego, że jest on dostępny na wyciągnięcie ręki. O ile widzimy ten produkt w reklamie, nie mając go w domu to jesteśmy jeszcze w stanie sobie z nią poradzić. Jednak, co, gdy jest on na wyciągnięcie ręki, wtedy o wiele łatwiej jest nam się na niego skusić. Dobrym wyjściem będzie nie chomikowanie w szafkach ulubionych słodyczy czy słonych przekąsek. Wtedy będzie o wiele prościej. Gdy jednak pojawia się niepohamowana ochota na coś to dobrze w takim momencie przystać na chwilę i się zastanowić, czy zjedzenie tego produktu coś zmieni w twoim życiu, czy jest potrzebne to w danej chwili i jak będziesz się czuć po jego zjedzeniu.
Czy zawsze dążyć to eliminacji zachcianki?
Co, gdy nie dasz rady pokonać zachcianki i zjesz? Myślę, że każdy z nas z własnego doświadczenia wie, że choć uda się odciągnąć w czasie zjedzenie ulubionego produktu, to potem zachcianka może powrócić ze zdwojoną siłą. Jeżeli wiesz, że u ciebie nie działa odraczanie zachcianki, to w takim przypadku lepiej zjeść od razu i zaspokoić potrzebę niż później zjeść podwójną porcję. Tak najczęściej się dzieje, gdy na siłę eliminujemy ulubiony produkt wiedząc, że ciężko nam będzie bez niego wytrwać. Dla psychiki lepiej będzie, gdy zjemy „zakazany owoc” niż ciągle będziesz się atakować myślami, że jeszcze teraz nie możesz, jak schudniesz to wtedy możesz zjesz… Takie myśli mogą doprowadzić do wyrzutów sumienia po zjedzeniu zakazanego produktu, który nie był w planie i doprowadzić do sytuacji, że i tak się skusisz i nie doczekasz aż schudniesz.
Zachcianki powstają w naszej głowie. Mogą być wynikiem zakazów w diecie, ciągłych ograniczeń, głodu, tego, ciągłych myśli o ulubionych produktach. Jak widzisz mogą mieć wiele źródeł. Znalezienie przyczyn ich powstawania, zrozumienie ich pomoże ci je pokonać. Każdy ma zachcianki, to normalne. Problem może rodzić się wtedy, gdy pojawiają się często, wpływają na ciebie negatywne lub niwelują efekty diety.