Refluks pokarmowy, zwany także zgagą lub chorobą refluksową przełyku, jest dolegliwością spowodowaną cofaniem się treści żołądkowej do przełyku. Zazwyczaj
w normalnych warunkach mięsień zwany dolnym zwieraczem przełyku zapobiega cofaniu się treści pokarmowej, ale w przypadku refluksu ten mechanizm jest osłabiony lub uszkodzony.
Refluks żołądkowo-przełykowy może być spowodowany przez wiele czynników, w tym:
- Osłabieniem dolnego zwieracza przełyku: Głównym mechanizmem zapobiegającym refluksowi jest dolny zwieracz przełyku, który zamyka się po przejściu pokarmu
z przełyku do żołądka. Osłabienie tego mięśnia może prowadzić do cofania się treści żołądkowej do przełyku. - Otyłość: Nadmierna masa ciała może zwiększać ciśnienie w jamie brzusznej, co może prowadzić do wystąpienia refluksu.
- Dieta: Spożywanie dużych ilości tłustych, pikantnych, kwaśnych lub ciężkostrawnych pokarmów. Kofeina, alkohol, czekolada i soki cytrusowe również mogą przyczyniać się do nasilenia objawów.
- Palenie papierosów: Może osłabiać dolny zwieracz przełyku oraz zwiększać produkcję kwasu żołądkowego, co sprzyja refluksowi.
- Ciąża: W trakcie ciąży zmiany hormonalne oraz rosnący płód mogą zwiększać ciśnienie w jamie brzusznej.
- Niektóre leki: zwłaszcza leki rozkurczające naczynia krwionośne, leki przeciwzapalne niesteroidowe (NLPZ), leki na nadciśnienie, leki przeciwdepresyjne i leki na astmę.
Objawy refluksu żołądkowo-przełykowego mogą obejmować:
- Pieczenie lub ból w klatce piersiowej (zwane zgagą), które może się nasilać po posiłku lub w nocy.
- Nieprzyjemne uczucie zgagi lub kwaśności w gardle.
- Kaszel, szczególnie nocą.
- Problemy z przełykaniem.
- Chrypka.
- Niewielkie krwawienie z przełyku, co może objawiać się krwawym plwocinami lub wymiotami.
Istnieje kilka sposobów, które mogą pomóc zmniejszyć objawy refluksu żołądkowo-przełykowego. Oto kilka z nich:
Modyfikacja diety:
- Unikanie produktów i potraw, które wywołują objawy. Najczęściej objawy nasilają się po spożyciu: owoców cytrysowych, warzyw cebulowych, brukselki, kapusty, pomidorów, soku pomidorowego, kawy, alkoholu, napojów gazowanych kwaśnych oraz pikantnych potraw, musztardy, ostrych przypraw, czekolady, tłustych oraz ciężkostrawnych potraw, jak również tłustych mięs i wędlin. Należy także zwrócić uwagę na indywidualną tolerancję.
- Jedzenie mniejszych posiłków, ale częściej, aby uniknąć nadmiernego rozciągania żołądka.
- Unikanie spożywania pokarmów na około 2-3 godziny przed snem, aby zapobiec refluksowi nocnemu.
- Zwrócenie uwagi na temperaturę potraw, najlepiej, aby nie były zbyt zimne ani zbyt gorące.
- Należy unikać popijania posiłków dużą ilością płynów.
- Szklanka wody lub mleka może pomóc w zmniejszeniu objawów refluksu, jak również łączenie mleka z herbatą, kawą czy sokami, zarówno owocowymi jak i warzywnymi.
Zmiany w stylu życia:
- Zaprzestanie palenia papierosów.
- Unikanie noszenia ciasnych ubrań, które mogą uciskać jamę brzuszną.
- Unikanie pozycji leżącej lub pochylonej bezpośrednio po posiłku. Lepiej jest zachować pionową pozycję przez co najmniej dwie godziny po jedzeniu, a także unikać ćwiczeń bezpośrednio po posiłku.
- Utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
Podnoszenie głowy podczas snu
- Podczas snu można podnieść górną część łóżka, aby zmniejszyć ryzyko refluksu
w nocy.
Unikanie stresu:
- Zmniejszenie narażenia na stres może również pomóc zmniejszyć objawy refluksu, ponieważ stres może zwiększać wydzielanie kwasu żołądkowego.
Regularne ćwiczenia fizyczne:
- Regularna aktywność fizyczna może pomóc w utrzymaniu zdrowej wagi, co z kolei może zmniejszyć ryzyko refluksu.
Leki
- W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie leków np. inhibitory pompy protonowej lub leków z grupy blokerów receptora H2, które zmniejszają ilość wydzielanego kwasu żołądkowego.
Objawy refluksu pokarmowego można zmniejszyć poprzez dietę i zmiany w stylu życia. Unikanie produktów wyzwalających objawy, wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych oraz monitorowanie reakcji organizmu to kluczowe kroki w zapobieganiu refluksu. W przypadku trwałych lub nasilających się objawów zaleca się jednak skonsultowanie się z lekarzem w celu rozpoczęcia leczenia.