Dietetyk Ewa Stepek-Szuba w audycji Pani Małgosi Lewickiej-Kyc w Radiu Via.
Czym z gastronomicznego punktu widzenia jest chłodnik, co to za zupa i jaka jest jej cecha charakterystyczna?
Chłodnik według nomenklatury kulinarnej to zupa podawana po schłodzeniu poniżej 14°. Może być przygotowana zarówno w wersji mięsnej jak i wegetariańskiej. Na słono z warzywami lub słodko z owoców.
Dlaczego jest to najlepsza potrawa na lato?
Jest lekko strawna, a więc nie dokładamy ciału dodatkowej pracy związanej z trawieniem kiedy on zajmuje się termoregulacją, ochładza organizm. Chłodnik zawiera dużo warzyw lub owoców dzięki temu dostarcza wody i elektrolitów oraz pełnowartościowego białka.
Z czego możemy przygotować chłodnik. Czy tylko z warzyw, a może owoce też się sprawdzą?
Zarówno z warzyw jak i z owoców. Najlepiej na bazie jogurtu lub kefiru wtedy będą to bardziej sycące zupy.
Jakie warzywa i owoce będą najlepiej nadawały się na chłodnik?
Z warzyw najlepsze na chłodnik będą, buraki, botwinka, ogórek, rzodkiewka, awokado, pomidor. Jako dodatki koperek, musztarda, natka pietruszki, nasiona słonecznika lub pestki dyni. Z owoców najlepiej w takim wydaniu smakują truskawki, wiśnie, arbuz, jagody, maliny, do owocowych chłodników świetnym dodatkiem będzie mięta.
Ile kalorii zawiera taka zupa, dlaczego jest wartościowa pod względem odżywczym, ile czasu potrzeba na jej przygotowanie?
Chłodnik w porównaniu do innych dań obiadowych zawiera niewiele kalorii. Wartość ta jest różna w zależności od tego z jakich składników przygotujemy taką zupę na zimno. Z bardziej kalorycznych dodatków to przede wszystkim śmietana, awokado, tłuste buliony, orzechy.
Dla kogo chłodniki … wszyscy możemy cieszyć się ich smakiem?
Chłodnik nie będzie nadawał się tylko dla osób, które nie tolerują białek mleka zawartych w kefirze lub jogurcie. Ale istnieją również wersje wege tego dania np. na mleku roślinnym.
Czy przygotowanie chłodnika wymaga wprawy?
Chłodnik nie jest skomplikowaną potrawą i na pewno każdy poradzi sobie z jego przygotowaniem, szczególnie że znajdziemy zarówno proste jak i bardziej skomplikowane pomysły na niego.
O czym warto pamiętać podczas gotowania chłodników?
Chłodnik przyprawiamy przed schłodzeniem, używamy więcej przypraw niż w tradycyjnej zupie (ciepło wzmaga odczucia aromatów). Chłodzimy przynajmniej 2-3 godziny a najlepiej całą noc ponieważ w niskiej temperaturze trudniej aby smaki się połączyły. Musztarda świetnie się sprawdzi jako dodatek ponieważ doda wyrazistego smaku. Zachęcam oczywiście do dodawania do chłodników nie tylko śmietanę ale kefir, zsiadłe mleko lub jogurty.
Chłodniki w Polsce i na świecie
W Polsce najpopularniejszy jest chłodnik litewski i jego różne wariacje. Jego podstawą są buraki lub botwinka na zsiadłym mleku lub śmietanie z dodatkiem rzodkiewki, koperku, ogórka. Popularny jest też chłodnik z ogórków na śmietanie lub jogurcie.
W Hiszpanii popularne są chłodniki pomidorowe np. gazpacho lub chłodnik z migdałów i czosnku podawany z winogronami (ajo blanco) (oba bez nabiału). We Francji popularny jest chłodnik z ziemniaków i pora na bazie śmietany i buliony (Viszisuas). W Rosji najbardziej znana jest Okroszka czyli zimna zupa z żółtek, musztardy, kwasu chlebowego, ogórków, mięsa oraz śmietany.
Jeśli nie chłodnik, to co na upały – poza wodą i koktajlami – może ziemniaczki z koperkiem i kefirem – podobne działanie?
Latem przede wszystkim korzystajmy z uroków sezonowych warzyw i owoców. Zawierając dużo wody i soli mineralnych, które w dużej ilości tracimy razem z potem podczas upałów. Ziemniaki z koperkiem i kefirem świetnie się sprawdzą, dołożyłabym tylko surówkę np. mizerię na jogurcie naturalnym.
Dlaczego warto sięgać latem po lżejsze potrawy?
Kiedy temperatura sięga powyżej 25 stopni nasz organizm potrzebuje zużyć dużo więcej energii na utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała. Warto więc nie dokładać mu dodatkowej pracy i zjeść coś lżejszego. Szczególnie, gdy to jedyny czas w roku kiedy mamy takie bogactwo świeżych warzyw i owoców.