Audycja z udziałem Joanny Reizer w Radiu Via prowadziła Pani Małgosia Lewicka-Kyc.
– Na czym polegają te choroby?
Niedoczynność tarczycy to zaburzenie funkcjonowania gruczołu tarczowego, którego skutkiem jest zbyt niskie wydzielanie hormonów przez tarczycę. Nadczynność tarczycy natomiast jest zaburzeniem polegającym na nadmiernej produkcji hormonów tarczycy – trójjodotyroniny oraz tyroksyny (T3 i T4).
Jakie są ich przyczyny i czy po części wynikają one z nieprawidłowych nawyków żywieniowych?
Wyróżniamy niedoczynność pierwotną i wtórną. Niedoczynność pierwotna jest wtedy, gdy dochodzi do uszkodzenia struktury gruczołu tarczowego, następuje wówczas spadek hormonów T3 i T4. Niedoczynność pierwotna może rozwinąć się na skutek niedoboru jodu w diecie. Inną przyczyną może być autoimmunologiczne zapalenie tarczycy tzw. choroba Hashimoto. Uszkodzenie tarczycy może również wystąpić na skutek farmakoterapii.
Niedoczynność wtórna występuje, gdy struktura tarczycy nie ulega uszkodzeniu, ale na skutek osłabienia pracy przysadki lub podwzgórza, które odpowiadają za prawidłową pracę gruczołu tarczowego. Tarczyca w takim przypadku może wydzielać niewystarczające ilości hormonów, co skutkuje wystąpieniem objawów niedoczynności. Najczęstszą przyczyną rozwoju nadczynności jest autoimmunologiczna choroba Gravesa i Basedowa lub guzki tarczycy.
Jakie są objawy niedoczynności i nadczynności tarczycy?
Objawy niedoczynności tarczycy to spadek ciepłoty ciała (uczucie zimna), spadek tempa metabolizmu, sucha i szorstka skóra, osłabienie i zaburzenia pamięci, zaparcia. Objawy nadczynności tarczycy to zwiększona przemiana materii, kołatanie serca, rozdrażnienie, biegunka,
Co jeść przy niedoczynności tarczycy a czego unikać i dlaczego?
Przy niedoczynności tarczycy powinno się spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia. Jeść częściej a mniejsze porcje. Dieta powinna być bogata w pełnowartościowe białko, które jest źródłem tyrozyny (aminokwasu niezbędnego do syntezy hormonów tarczycy). Należy ograniczyć ilość spożywanego tłuszczu, zwłaszcza nasyconych kwasów tłuszczowych. W jadłospisie powinny natomiast znaleźć się nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspomagają pracę układu odpornościowego. Znajdziemy je w oleju lnianym, oleju rzepakowym, rybach morskich. Przy niedoczynności tarczycy powinno spożywać się węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, czyli głównie węglowodanów złożonych. Zawarty w tych produktach błonnik poprawia trawienie i zapobiega występowaniu zaparć. Niezbędny do prawidłowe funkcjonowania tarczyc jest jod, jego źródłem są ryby morskie i sól jodowana. Należy ograniczyć spożycie warzyw z rodziny krzyżowych (kapusta, kalafior, kalarepka), zawarte w nich substancje wolotwórcze ograniczają wykorzystanie jodu, co w konsekwencji może zaburzać wykorzystanie jodu i wpływać na zaburzenie pracy tarczycy. Dieta powinna obfitować w warzywa i owoce, które są źródłem witamin i składników mineralnych.
Podobnie, co jeść przy nadczynności tarczycy a czego unikać i dlaczego?
Przy nadczynności tarczycy należy stosować dietę wysokokaloryczną, żeby zapobiec niedożywieniu. Po włączeniu farmakoterapii i wyrównaniu gospodarki hormonalnej należy wrócić do diety normokalorycznej, żeby zapobiec rozwojowi nadwagi lub otyłości. Przy planowaniu jadłospisu trzeba zwrócić uwagę na odpowiednią podać witamin i składników mineralnych niezbędnych do prawidłowej pracy tarczycy. Nie powinno się przekraczać zalecanej dawki jodu, jego zbyt duża podaż może nasilać dolegliwości. Ważna jest odpowiednia podaż wapnia i witaminy D. Częstym objawem nadczynności jest nerwowość i rozdrażnienie, dlatego w diecie należy uwzględnić odpowiednią podać magnezu i witaminy B1. Kolejnym objawem jest kołatanie serca, odpowiednia ilość potasu może złagodzić te dolegliwości. Najczęstszym problemem występującym przy nadczynności jest biegunka. W tym przypadku trzeba zmniejszyć ilość błonnika pokarmowego w diecie i zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu.