Nutri-Score to system dobrowolnego znakowania żywności, które widnieje z przodu opakowań wybranych produktów spożywczych. Jego głównym zamierzeniem jest w przystępny sposób zaprezentować konsumentowi wartość odżywczą i zdrowotną oznakowanych produktów, w celu ułatwienia wyborów żywieniowych.
Jak wygląda to w praktyce?
System znakowania żywności Nutri-Score ma postać prostego kodu, opartego na jednej z pięciu liter (A, B, C, D lub E), z których każda ukazana jest na tle innego koloru (od zielonego przez żółty aż po czerwony). Produkty oznaczone literą A według tych założeń posiadają najwyższą wartość odżywczą, czyli powinniśmy spożywać ich jak najwięcej natomiast literą E – najniższą, tzn. że ich udział w naszej diecie powinien być znikomy. Zadaniem tego systemu jest podanie całkowitej wartości żywieniowej produktu, która wyliczana jest na podstawie zawartości składników w 100g lub 100ml produktu. Do obliczenia tego wskaźnika wykorzystuje się tylko wybrane składniki obecne w danym produkcie spożywczym, które można podzielić na te korzystne (białko, błonnik, obecność warzyw, owoców i orzechów) oraz te niekorzystne dla naszego zdrowia (wysoka wartość energetyczna, cukry proste, tłuszcze nasycone i sól). Natomiast skala ta nie uwzględnia niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, tłuszczów trans, witamin, związków bioaktywnych, zalecanych wielkości porcji, stopnia przetworzenia danego produktu czy indywidualnych potrzeb żywieniowych grup konsumentów (np. dzieci, osób starszych czy chorych). Na tej podstawie do każdej z grup zaliczono następujące artykuły:
Produkty oznaczone literą A np. chleb razowy, warzywa na patelnię, twaróg półtłusty
Produkty oznaczone literą B np. jogurty naturalne, jogurty słodzone, szynkę z indyka, chleb pszenny
Produkty oznaczone literą C np. filety rybne w sosie, musli z owocami, niektóre orzechy
Produkty oznaczone literą D np. ser żółty, oliwa z oliwek, łosoś
Produkty oznaczone literą E np. ser pleśniowy
Nutri-Score zagrożeniem dla zdrowia populacji?
Aby uniknąć błędnej interpretacji, należy wziąć pod uwagę, że system ten informuje konsumentów o wartości odżywczej produktów w porównaniu z innymi podobnymi produktami w ramach tej samej kategorii w przeliczeniu na 100g lub 100 ml. Natomiast my spożywamy produkty w różnych ilościach i jeśli spożyjemy więcej niż te 100g np. pizzy czy lasagne, które znajduje się w gr B to automatycznie dostarczamy więcej składników, niekoniecznie korzystnych tj. cukry proste czy tłuszcze nasycone, co nie wpłynie pozytywnie na nasze zdrowie.
Będąc w temacie tłuszczów przyjrzyjmy się tym najbardziej pożądanym – czyli niezbędnym nienasyconym kwasom tłuszczowym, które znajdziemy w rybach morskich, oliwie, olejach roślinnych czy orzechach. Mimo, iż są to tłuszcze zdrowe, produkty je zawierające zostały oznaczone kategorią D, czasem C. Wynik ten związany jest z obliczonym w tym przypadku tłuszczem całkowitym na 100g produktu. Oznaczenie w tym przypadku literką C/D nie znaczy, że tych produktów należy unikać, wręcz przeciwnie powinny znaleźć się w naszej codziennej diecie, ponieważ pomimo wysokiej kaloryczności produkty te są wartościowe, a także nie spożywamy ich w ilości 100g, a jedynie około 30g na dobę (1-2 łyżki oliwy, garść orzechów), czy porcję tłustych ryb morskich 2 razy w tygodniu.
Jogurt smakowy Gratka jest oznaczony jako B, co wskazywało, że jego wartość odżywcza uplasowała się na wysokim poziomie, niestety tak nie jest. Czytając skład możemy zobaczyć, że 75% kalorii to cukry proste, których staramy się w diecie unikać, gdyż spożyte w nadmiernej ilości są przyczyną chorób metabolicznych. Biorąc pod uwagę fakt, że nie spożyjemy tylko 100g tego produkty, tylko cały (170g), dostarczymy do organizmu nie tylko więcej kalorii, ale i ponad 20g cukrów prostych. Dla porównania jogurt Activia, również jak jogurt Gratka znalazł się w grupie B, mimo iż nie zawiera on cukrów dodanych, a w jego składzie znajdziemy miliardy bakterii probiotycznych usprawniających funkcjonowanie naszego przewodu pokarmowego.
Kolejnym przykładem są płatki śniadaniowe, do tej samej kategorii – kategorii A zostały zaliczone czekoladowe płatki Nesquik, Cheerios owsiany czy klasyczne płatki owsiane. Mimo iż te dwa pierwsze produkty zawierają w składzie cukier na drugim miejscu, który w przeliczeniu na 100g produktu osiąga wartość około 70g, to zostały umieszczone w tej samej grupie co nieprzetworzone płatki owsiane.
Podobnie sprawa wygląda w odniesieniu do pozostałych produktów zbożowych; makarony, ryże czy kasze bez względu na to czy zostały wyprodukowane z całych zbóż czy z oczyszczonych (i posiadają wyższy indeks glikemiczny, mniej witamin i składników mineralnych, a także błonnika) znalazły się w obrębie tej samej grupy.
Nutri-score to uproszczony system wartości odżywczej produktów spożywczych, który wprowadza w błąd konsumentów, przyczyniając się do utrwalania nieprawidłowych przekonań i nawyków żywieniowych społeczeństwa. Niejednokrotnie produkty zaznaczone na zielono z literką A lub B są modyfikowane i wysoko przetworzone. W konsekwencji system ten może oddziaływać na świadomość konsumentów, którzy mogą intuicyjnie uważać, że produkty z kategorii A są zdrową opcją i tym samym odstraszyć od artykułów spożywczych z kategorii D tj. ryby morskie, oliwa z oliwek, olej rzepakowy, które powinny znaleźć się w ich diecie oraz doprowadzić tym do zmniejszenia spożycia pełnowartościowej żywności, co wpłynie na pogorszenie diety i w niedalekiej przyszłości również na pogorszenie stanu zdrowia konsumentów.