Paulina Górska opowiadała o tym schorzeniu w audycji Pani Małgosi Lewickiej-Kyc na antenie Radia Via.
Co to jest ortoreksja?
Ortoreksja to choroba polegająca na przesadnym koncentrowania się na zdrowym odżywianiu i odpowiedniej diecie. Ortorektyk wyklucza ze swojego jadłospisu produkty, które nawet w najmniejszym stopniu mogą zawierać substancje niekorzystne dla zdrowia takie jak: pestycydy, metale ciężkie, konserwanty itp. Konsekwencją wykluczenia wielu produktów żywnościowych jest wyniszczenie organizmu z powodu licznych niedoborów pokarmowych.
Dlaczego ororeksję nazywamy inaczej „obsesją na punkcie zdrowego jedzenia”. Skąd wziął się ten termin?
Osoba chora na ortoreksję unika jedzenia żywności, która może zawierać substancje inne niż te naturalnie znajdujące się w żywności. W związku z tym nie jada żadnej żywności przetworzonej, w której znajdują się konserwanty, emulgatory, substancje barwiące itd. Nie byłoby w tym nic złego, gdyby choroba ta wykluczała tylko tego rodzaju żywność. Niestety tak nie jest. Ortorektyk nie jest w stanie zjeść również i podstawowych produktów żywnościowych jak np. owoce, warzywa, produkty zbożowe, jeśli nie jest pewny ich pochodzenia i ma podejrzenia, że mogły być skażone np. środkami ochrony roślin, substancjami używanymi do utrwalania świeżości produktów w procesie magazynowania itd.
Kto jest szczególnie podatny na ortoreksję?
Na ortoreksję szczególnie narażone są osoby, które mają skłonności do dążenia do perfekcji i dzięki temu są w stanie osiągnąć skrajną determinację w dążeniu do celu. Osoby takie czują ogromną satysfakcję, z faktu, iż kontrolują swój sposób żywienia. Często swoją dietę stawiają na pierwszym miejscu poświęcając bardzo wiele. Potrafią zrezygnować z doczasowych aktywności, znajomości, czy nawet pracy, jeśli stoi im to na przeszkodzie w realizacji celów żywieniowych.
Czy podobnie jak w anoreksji i bulimii, przyczyny tej wieloetapowej choroby tkwią w psychice?
Zdecydowanie tak. Kontrola nad tym co jedzą, sprawia, iż tym rekompensują sobie porażki lub jakieś niedoskonałości w innej dziedzinie życia. Osoba chora nie widzi problemu, wieży, że reżim żywieniowy jaki sobie narzuca doprowadzi organizm do zdrowia i zapobiegnie wielu chorobom w przyszłości. W rzeczywistości jest jednak odwrotnie. Z powodu ogromnego wyniszczenia organizmu osoby te bardzo często muszą szukać pomocy u lekarzy.
Jak zaczyna się ta choroba?
Problem pojawia się stopniowo. Początki choroby wyglądają niewinnie. Dotychczasowa dieta staje się zdrowsza, następuje eliminowanie produktów wysokoprzetworzoncyh. Z czasem jednak eliminacji ulegają jednak również, te, które powszechnie uważane są za „zdrowe”, ale ortoanorektyk boi się je jadać ze względu na możliwość zanieczyszczenia żywność. Tak dochodzi do bardzo wielu ograniczeń i stosowania diety bazującej zaledwie na kilku produktach.
Jakich konkretnie pokarmów i dlaczego unika ortorektyk?
Najczęściej w diecie osoby chorej eliminowane słodycze i inne niezdrowe przekąski. Ponadto ortorektyk unika produktów mięsnych, nabiału oraz ryb ze względu na możliwość występowania w nich antybiotyków, hormonów i substancji konsekrujących. Eliminowane są również warzywa i owoce, ponieważ mogą być zanieczyszczone pestycydami i metalami ciężkimi. Często zdarza się równie eliminacja produktów zbożowych, w których składzie mogą pojawiać się substancje dodatkowe.
Jakie są skutki zdrowotne ortoreksji?
Ortorekcja jest chorobą wyniszczającą zarówno umysł jak i ciało. Stan zdrowotny stopniowo się pogarsza ze względu na niedobory pokarmowe, ale osoba chora nie upatruje źródła problemu w swoim sposobie żywienia. Często znacząco spada waga do bardzo niskich wartości, choć celem osoby chorej wcale nie jest jej utrata. Jest to raczej skutek uboczny reżimowej diety. Często pojawia się anemia, osteoporoza, spadek odporności, zanik miesiączki u kobiet, zaburzenia pracy serca, a w skrajnych przypadkach może dojść nawet do śmierci.
Jak wychodzi się z tej choroby. Od czego należy zacząć?
W leczeniu ortorekcji niezbędna jest pomoc psychoterapeuty, którzy pomoże zmienić nastawienie i sposób myślenia o jedzeniu. Pomocna jest również opieka dietetyka, który potrafi pokazać, jak powinna wyglądać zdrowa i odpowiednio zbilansowana dieta.
Podsumowanie:
Bardzo ważne jest to, abyśmy dbali o jakość naszej codziennej diety, zwracali uwagę na skład żywności, którą jemy. Jednakże, ważny jest umiar. Jeśli na co dzień będziemy jadali zdrowo, a raz na jakiś czas zjemy coś co nie mieści się w kryteriach „zdrowej żywności” to z pewnością nic złego się nie stanie. Najważniejsze byśmy nie popadali ze skrajności w skrajność.