porady dietetyczne

Dietetyk Joanna Reizer na temat wad i zalet jej stosowania rozmawiała z Panią Małgosią Lewicką-Kyc na antenie Radia Via.

Mikro-gotowanie – wady i zalety

Czy używanie mikrofalówek i opiekaczy do przygotowywania pokarmów to dobry pomysł – z punktu widzenia zdrowego odżywiania i dlaczego?

Tak, jeżeli w tych urządzeniach będziemy przygotowywać zdrowe i urozmaicone posiłki. Podgrzewanie gotowych, mrożonych dań w mikrofalówce na pewno nie przysłuży się naszemu zdrowiu. Takie produkty są wysoko przetworzone, bardzo kaloryczne, zawierają głównie węglowodany proste i nasycone kwasy tłuszczowe. Znikoma jest w nich zawartość witamin i składników mineralnych. Wykorzystanie opiekacza też nie będzie dobrym rozwiązaniem, jeżeli będziemy w nim przygotować głownie tosty z chleba pszennego z serem i wędliną.

– Na jakiej zasadzie działają te urządzenia? Co jest czynnikiem rozgrzewającym jedzenie od wewnątrz do zewnątrz?

Jedzenie w mikrofalówce jest podgrzewane dzięki wykorzystaniu fal elektromagnetycznych.Opiekacz wyposażony jest w grzałki, które nagrzewają metal, następnie ciepło przechodzi na produkty spożywcze.

Jakie są zalety i wady stosowania tych urządzeń w kuchni?

Każda obróbka cieplna powoduje zmianę wartości odżywczej przygotowywanych produktów. Szczególnie dotyczy to witamin wrażliwych na wysoką temperaturę takich jak: witamina C, A, E i witaminy z grupy B. Im dłuższy czas obróbki cieplnej tym większe straty. Mikrofalówka pozwala na skrócenie czasu przygotowywania posiłków. Straty witamin są mniejsze lub równe tym podczas tradycyjnego gotowania. Nie następują za to straty składników mineralnych, które mogą mieć miejsce przy gotowaniu w wodzie. Wadą może być smak przygotowywania dań w mikrofalówce.

Z czym wiąże się największe ryzyko ich wykorzystywania w kuchni?

Wykorzystanie mikrofalówki zgodnie z jej przeznaczeniem jest bezpieczne i nie niesie ze sobą ryzyka dla zdrowia. Jedzenie nie staje się toksyczne, radioaktywne lub napromieniowane. Alternatywnie możemy zaopatrzyć się w parowar, który umożliwi zdrowie i smaczne przygotowywanie potraw, a także ich późniejsze odgrzewanie. Minusem stosowania mikrofalówki może być fakt, że żywność może nagrzewać się niejednolicie. Gdybyśmy zbyt krótko podgrzewali surowe mięso w niektórych obszarach mogłyby przetrwać bakterie lub pasożyty. Jednak, jeżeli będziemy stosować te urządzenia zgodnie z ich przeznaczeniem nie powinny stanowić zagrożenia dla zdrowia.

Które produkty możemy wkładać do mikrofali i opiekacza, a które tego nie lubią i dlaczego?

W mikrofalówce z powodzeniem podgrzejemy wcześniej ugotowany obiad lub podgrzejemy mleko do płatków na śniadanie. Możemy rozmrozić mięso oraz jeżeli mamy odpowiedni model, możemy również gotować posiłki na parze. W mikrofalówce nie sprawdza się podgrzewanie owoców, chleba (jego podgrzanie w mikrofalówce sprawi, że stanie się suchy, twardy i czerstwy). Nie należy gotować jajek w mikrofalówce. Podczas podgrzewania wydzielająca się para wodna może rozsadzić skorupkę. Nie gotujmy w mikrofali surowego mięsa, ryb, potraw zawierających surowe jaja. W opiekaczu możemy podgrzać chleb, przyrządzić smaczne tosty

Podobnie z naczyniami..

Najlepiej potrawy podgrzewać w szklanych lub ceramicznych naczyniach.

Podgrzewanie produktów w plastikowych lub aluminiowych naczyniach może spowodować przenikanie szkodliwych substancji (np. bisfenolu A) do żywności. Nie należy wkładać folii aluminiowej do mikrofalówki, może to grozić małym pożarem. Nie należy również podgrzewać zamkniętych pojemników i słoików. Parowanie lub wrzenie w trakcie podgrzewania zwiększa ciśnienie w naczyniu, co może doprowadzić do rozerwania go.

W tosterze nie należy produktów przegrzewać

Tak, przypalone potrawy mogą zawierać szkodliwy dla zdrowia związek – akroleinę. Akroleina ma działanie kancerogenne. Jeżeli jednak pieczywo jest tylko przypieczone, a nieprzypalone jego spożycie nie jest szkodliwe dla zdrowia.

Czy małym dzieciom warto podawać przygotowywane w taki sposób pokarmy?

Kuchenka mikrofalowa ani opiekacz używane zgodnie z instrukcją nie spowoduje zagrożenia dla zdrowia człowieka. Do tych urządzeń należy podchodzić z rozsądkiem i stosować się do zaleceń producenta. Podgrzewanie posiłków w mikrofalówce jest korzystne ze względu na mniejsze straty witamin i składników mineralnych. Zdecydowanie należy uważać na używane opakowanie, organizm dziecka jest dużo bardziej wrażliwy na działanie toksyn niż organizm osoby dorosłej. Najbezpieczniej podgrzewać jedzenie w szklanych i ceramicznych naczyniach. Nie należy bać się tych urządzeń, ale też nie przesadzić w drugą stronę. Jedzenie przez dziecka samych tostów z serem nie będzie zbytnio wartościowe.

Lepsza mikrofala i opiekacz czy tradycyjna metoda i dlaczego?

Mikrofalówka nie zastąpi tradycyjnej kuchenki ani piekarnika, może jednak stanowić wygodne uzupełnienie, wtedy, kiedy faktycznie goni nas czas. Wszystko jest dla ludzi, jeżeli posiłki przygotowywane w tych urządzeniach będą zdrowe, różnorodne i nieprzetworzone to spokojnie mogą być przez nas wykorzystywane.

Zawierają one sylimarynę, fitosterole, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, śluz, witaminy C i K, sole mineralne. Ponadto  tłuszcze w nim zawarte charakteryzują  się wysoką zawartością kwasu linolowego. Uwagę zawraca również szczególnie duża zawartość sylimaryny.

Na czym polega jego działanie antyhepatotoksyczne?

Hepatocoty, czyli komórki tworzące wątrobę są narażane na działanie związków toksycznych, z których  wątroba oczyszcza krew . Zawarta w ostropeście sylimaryna wykazuje całe spektrum pozytywnego działania na komórki wątroby. Między innymi dezaktywuje wolne rodniki, hamuje procesy utleniania lipidów, chroni również  przed toksycznym działaniem alkoholu.

W rozmowie z Panią Małgorzatą Lewicką-Kyc nasza psychodietetyczka mówiła o przyczynach, objawach i skutkach tej choroby.

Co to jest anoreksja?

Anoreksja charakteryzuję się ograniczaniem spożywania żywności w celu redukcji masy ciała. Aby osiągnąć cel osoba chora na anoreksję głodzi się, prowokuje wymioty, stosuje środki przeczyszczające. Skutkuje to niedoborem masy ciała i ogólnym wyniszczeniem organizmu. U osób chorych zmienia się sposób myślenia, czego skutkiem może być depresja.

Jakie są przyczyny anoreksji?

Przyczyn pojawienia się anoreksji jest wiele. Mogą być to uwarunkowania rodzinne, anoreksja często pojawia się w domach gdzie panuje przemoc albo odwrotnie nadopiekuńczość ze strony najbliższych. Bardziej narażone na zachorowanie są osoby bardzo ambitne, dążące do perfekcji, które np. pod wpływem mediów za wszelką cenę starają się sprostać lansowanym trendom.

Jak rozpoznać anoreksję?

Osoby chorujące na anoreksję są wychudzone, mają bardzo niską masę ciała. Mogą skarżyć się na wypadanie włosów, problemy ze skórą oraz sercem, zatrzymanie miesiączki. Osoby takie wykazują zachowania mające na celu ograniczenie lub całkowite wykluczenie spożywania posiłków.

Jak rozpoznać chorobę w stadium początkowym? 

Osoby chorujące na anoreksję nie widzą swojej choroby, nie dostrzegają objawów, wciąż widzą swoje niedoskonałości. Czasami zauważają somatyczne objawy np. wypadanie włosów, mimo wszystko blokada w jedzeniu się utrzymuje. Najczęściej to rodzina jest wstanie pierwsza zwrócić uwagą na pojawiające się problemy zdrowotne.

W jaki sposób polega eliminacja pokarmów u osób chorych na anoreksję? 

Często zaczyna się od odchudzania, chęci zgubienie kilku kilogramów. Później te eliminacje zaczynają być coraz bardziej drastyczne. Osoby cierpiące na anoreksję eliminują wszystkie produkty wysokokaloryczne, nie sięgają po produkty o nieznanym dla nich składzie. Często przygotowują posiłki samodzielnie, żeby móc przeliczyć wartość odżywczą potrawy.

Jakie są sposoby wychodzenia z anoreksji?

Efektywnie wyjść z anoreksji można tylko przy zmianie sposobu myślenia. Nie wystarczy doprowadzić do normalizacji masy ciała, negatywny obraz własnej osoby musi zostać wyleczony. Dietetyk pracując z takim pacjentem musi ostrożnie podejść do tematu, zdobyć zaufanie i przełamać początkowy opór. Leczenie anoreksji powinno przebiegać przy współpracy dietetyka oraz psychologa lub psychoterapeuty.

Czy żołądek osoby chorej jest przystosowany do nagłego wprowadzenia normalnej ilości pożywienia? 

Należy stopniowo zwiększać objętość i kaloryczność posiłków. Nie można zwiększyć ilości jedzenia z dnia na dzień, ponieważ mogą pojawić się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Jakie są skutki anoreksji?

Nadmierne wychudzenie organizmu skutkuje wypadaniem włosów, pogorszeniem kondycji skóry i paznokci. Pojawiają się problemy hormonalne, zanika miesiączka. Następuje zmniejszenie wielkości serca, zaczyna ono wolniej bić. Zmniejsza się ciśnienie krwi, przez co często zdarzają się omdlenia i osłabienie. Osoba chora na anoreksję popada w stany depresyjne, pojawiają się również problemy żołądkowe, takie jak: bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia.

Jak można zapobiec wystąpieniu choroby?

Należy patrzeć obiektywnie na siebie. Uważajmy na lansowany w mediach kanon piękna, tak naprawdę większość z nas nie jest w stanie osiągnąć tego „ideału”, to co widzimy w mediach nie jest realne.

Czy anoreksja to choroba XXI wieku? 

Problem będzie narastać, mamy coraz bardziej wygórowane oczekiwania narzucane przez nas samych i otoczenie. Kiedyś anoreksja dotyczyła głównie dziewcząt, teraz coraz częściej zaczynają chorować również chłopcy. Anoreksja to często przejaw próby odzyskania kontroli nad życiem, pojawia się, gdy inne sfery życia zaczynają nas przerastać.