Dietetyk Ewa Stepek-Szuba w audycji w Radiu Via.
Ile cukru dziennie zjada przeciętny człowiek, a jaka norma jest dopuszczalna, by cukier nam nie szkodził ?
Przeciętny Polak spożywa ok. 40 kg cukru rocznie, zatem są to ogromne ilości! W większości nie jesteśmy świadomi zjadanych ilości cukru i to jest największy problem. Liczymy ten cukier dodany do kawy i herbaty oraz zdajemy sobie sprawę, że w słodkich ciastku również się chowa. Tymczasem to tylko kropla z tych statycznych czterdziestu kilogramach.
Jaka jest bezpieczna ilość? Światowa organizacja zdrowia zaleca aby nie spożywać więcej nić 5-10% energii pochodzących z cukrów prostych.
Dlaczego cukru jemy tak dużo?
Nadużywanie cukru w diecie wynika przed wszystkim ze spożycia dużych ilości słodyczy, napojów kolorowych oraz żywności wysokoprzetworzonej. Szklanka coli zawiera aż 5 łyżeczek cukru, szklanka soku owocowego zawiera 6 łyżeczek cukrów prostych. 100g płatków kukurydzianych zawiera 3 łyżeczki cukru, 100g płatków typu kuleczki kakaowe to nawet 5 łyżeczek cukru. Jogurt dedykowany dzieciom to często 3-5 łyżeczek cukru. Cukier znajduje się również z gotowych daniach garmażeryjnych, zupkach w proszku. Ketchup zawiera w 100g aż 6 łyżeczek cukru.
Pod jakimi nazwami znajdziemy cukier w produktach spożywczych?
Oprócz cukru w składzie znajdziemy: sacharozę, dekstrozę, maltozę, galaktozę, fruktozę. Szczególną uwagę należy zwrócić na znajdujący się w składzie syrop glukozowo-fruktozowy. Jest to tańszy płynny odpowiednik cukru. Udowodniono jego negatywne skutki na zdrowie człowieka, szczególnie to że przyczynia się do rozwoju insulinooporności oraz stłuszczenia wątroby.
Dlaczego cukier uzależnia? Co dzieje się w organizmie po jego zjedzeniu?
Słodki smak jest pierwszym smakiem jaki poznajemy, mleko ludzkie ma słodki smak. A więc później możemy utożsamiać z tym smakiem poczucie bezpieczeństwa i matczynej miłości. Dodatkowo cukier oddziałuje na ośrodek przyjemności w mózgu podobnie jak narkotyki. I bardzo mocno uzależnia.
Jak zachowuje się nasz organizm w odpowiedzi na spadek poziomu glukozy?
Spadek glukozy we krwi manifestuje się osłabieniem, brakiem koncentracji. Często wtedy możemy mieć ochotę aby sięgnąć po coś słodkiego, aby się doładować. Jednak to nie brak cukru w diecie odpowiada za spadek poziomu glukozy we krwi. Ten najbardziej odczuwalny szybki spadek cukru jest raczej wynikiem solidnej dawki cukrów prostych w postaci np. słodyczy. Aby zapobiec takiej sytuacji jedzmy węglowodany złożone jak chleb razowy czy kasze, które dłużej uwalniają glukozę do krwi oraz starajmy się zachować rozsądne odstępy miedzy posiłkami czyli do 3-4 godzin.
Czy możliwe jest zrezygnowanie z nadmiaru cukru w diecie z dnia na dzień, czy raczej należy to robić stopniowo i dlaczego?
Przy dużym nawykowym spożyciu słodyczy polecam zrobić ostre cięcie i całkowicie wyeliminować nasz największy problem czyli np. cukier do kawy lub słodycze. Zastosowanie takiego 2-3 tygodniowego detoksu cukrowego pozwoli organizmowi na nowo uregulować nasze zapotrzebowanie na cukier. Mamy wtedy największa szansę, że ochota na słodkości nie będzie nas prześladować na każdym kroku i wystarczy mała słodkość raz na jakiś czas. Nie każdy ma jednak, aż tak duży problem i wtedy wystarczy tylko stopniowo ograniczać spożycie cukru.
Czy w trakcie detoksu możemy odczuwać dyskomfort np. problemy z koncentracją, bóle głowy i inne wynikające z odstawienia cukru?
Mogą pojawić się takie objawy jednak , nie powinny utrzymywać się dłużej niż 2-3 dni. Warto wtedy nie przemęczać się, wyjść na spacer aby dotlenić organizm. Zadbać aby w każdym posiłku znalazły się węglowodany złożone w postaci kasz, razowego makaronu, chleba i zjadać posiłki nawet co 3 godziny.
Jakie choroby powoduje spożywanie dużej ilości cukru?
Nadmiar cukru w diecie stanowi główną przyczynę powstawania cukrzycy typu 2 oraz niepowodzeń w jej leczeniu. Zbyt duże spożycie cukru wiąże się również z otyłością, nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami lipidowymi, chorobami układu sercowo-naczyniowego, niealkoholowym stłuszczeniem wątroby, chorobami nerek, zespołem policystycznych jajników, problemami skórnymi, depresją czy zaburzeniami snu.
Cukier prowadzi do rozwoju próchnicy, a przez to częstszych wizyt u dentysty. Kobiety w ciąży często sięgają po cukrowe wyroby, ponieważ organizm domaga się większych dostaw energii, jeśli nie dostarczymy ich w rozsądny sposób sięgniemy po słodycze To z kolei prowadzi do nadmiernego przyrostu wagi w czasie ciąży, ale również cukrzycy ciążowej.
Szczególną uwagę należy zwrócić na spożycie nadmiaru cukru w diecie dzieci. U dzieci słodycze są najczęstszą przyczyną nadwagi, która prowadzi do otyłości i powikłań z nią związanych. Dzieci z problemami ze spektrum autyzmu jak np. ADHD po spożyciu słodyczy bywają nadpobudliwe i gorzej reagują na terapie.
Jak zmodyfikować dietę, by krok po kroku wyeliminować cukier?
Na początek odstawić wszelkiego rodzaju słodycze i słone przekąski. Raz lub dwa razy w tygodniu zjeść gorzką czekoladę, domowe ciasto z nieco odchudzonego przepisu lub ciasteczka owsiane. Postawić na zdrowe słodkości, koktajle owocowe, owoce, jaglane musy. Owsianki z dodatkiem owoców. Zamiast 3 łyżeczek cukru do herbaty przez następny tydzień dodawać tylko 2 łyżeczki. a następnie całkowicie z niego zrezygnować. Wybierać jak najmniej przetworzone produkty spożywcze, np. jogurt naturalny zamiast owocowego.
Jakie są plusy wyeliminowania cukru z diety?
Lista jest bardzo długa. Ale z tych najważniejszych. Cukrzyca i jej powikłania czyli np. choroby serca są w czołówce jeśli chodzi o przyczyny śmierci. Co 6 sekund ktoś umiera z powodu cukrzycy lub jej powikłań. Eliminacja cukru działa prewencyjnie. Poprawia się stan skóry, mamy więcej energii jesteśmy mniej ospali.