Czy warto jeść warzywa i owoce, skoro są pełne pestycydów?
Dietetycy zalecają jedzenie codziennie warzyw i owoców. Ale czy jest sens je jeść skoro zawierają pestycydy? Co to są pestycydy oraz jak wpływają na nasz organizm? Które warzywa i owoce mają ich najwięcej, a które najmniej?
Postaramy się odpowiedzieć na te pytania i znaleźć złoty środek.
Zacznijmy od początku i rozwińmy kwestię dlaczego dietetycy tak nawołują do codziennego spożywania warzyw i owoców. Warto wspomnieć, że w obowiązującej piramidzie Żywności i Żywienia warzywa i owoce znajdują się zaraz po aktywności fizycznej i wodzie. Otóż są źródłem cennych witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego oraz związków polifenolowych. Dostarczają sporo składników odżywczych, zawierając przy tym niewiele kilokalorii w przeliczeniu na 100g. Oprócz witamin i minerałów w nich zawartych warto docenić także znajdujące się w nich antyoksydanty, czyli przeciwutleniacze. Zaliczamy do nich witaminę A, C, polifenole, tokoferole, karotenoidy, likopen, chlorofiliny i wiele innych związków. Dlaczego są one tak ważne? Związki te neutralizują wolne rodniki, których nadmiar przyczynia się do niszczenia struktur komórkowych, co może skutkować rozpoczęciem procesu karcynogenezy ( czyli procesu nowotworowego). Uważa się, także, że nadmiar wolnych rodników powoduje rozwój chorób cywilizacyjnych m.in. cukrzycy, miażdżycy, choroby Parkinsona czy Alzhaimera. Aby temu zapobiec należy codziennie dostarczać odpowiednią ilość antyoksydantów, czyli jeść warzywa i owoce w ilości co najmniej 3 porcji warzyw i 1 porcję owoców dziennie. Warto również wiedzieć, że stres, palenie tytoniu, czy zanieczyszczone środowisko przyczyniają się do powstawania wolnych rodników. Niedobór antyoksydantów w diecie zwiększa podatność tkanek na działanie wolnych rodników. Dlatego tym samo jedzenie warzyw i owoców może być niewystarczające by zwalczyć nadmiar wolnych rodników, warto również zwrócić uwagę na nasz styl życia. Dowiedziono również, że osoby, które spożywają 400g warzyw i owoców dzienne są o 40% mniej narażone na choroby układu krążenia niż te osoby, które spożywają ich tylko 130g. Warto wspomnieć, że warzyw i owoce to także źródła błonnika pokarmowego. Jak wiemy wpływa on na stężenie glukozy we krwi, obniża stężenie złego cholesterolu LDL. Jest bardzo ceniony przez osoby odchudzające się, gdyż przedłuża uczucie sytości.
Mimo wiedzy, że warzywa i owoce to źródło dobroczynnych składników nadal jest problem z ich spożywaniem. Czy jest to obawa przed pestycydami czy są inne powody??
Co z tymi pestycydami?
Wiemy już, dlaczego warzywa i owoce są tak ważne w naszej diecie. Ale z drugiej strony słyszymy o szkodliwości pryskanych warzyw i owoców… Odpowiedzmy sobie najpierw czym są pestycydy i dlaczego są one stosowane?
Pestycydy to środki ochrony roślin. Stosowane są w celu zwalczania szkodliwych oraz niepożądanych szkodników roślin. W zależności od zastosowania dzieli się na kilka grup m.in.: zoocydy ( używane przeciw szkodnikom zwierzęcym), bakteriocydy ( przeciw bakteriom), herbicydy ( przeciw chwastom) oraz fungicydy ( przeciw mikroskopijnym grzybom). Dlaczego są one stosowane? Bo przyczyniają się do zapobiegania oraz zwalczania chorób roślin, wpływają na zwiększenie plonów, poprzez ich ochronę przed gryzoniami czy ptakami oraz zmniejszają straty żywności. A jakie niosą negatywne skutki dla człowieka? Po pierwsze mogą wywoływać zatrucia ostre oraz przewlekłe. Po drugie przyczyniają się ( w przyszłości) do powstawania zmian nowotworowych, mutagennych ( genetycznych) i teratogennych ( działanie toksyczne na zarodek), uszkodzenia układu odpornościowego, chorób układu pokarmowego, oddechowego oraz zaburzeń hormonalnych. Najbardziej narażone na szkodliwe działanie pestycydów są osoby, które pracują w rolnictwie np. przy rozpylaniu tych środków. Jak widzimy skutki stosowania pestycydów mogą być dość poważne, ale czy to oznacza, że powinniśmy całkowicie zrezygnować z warzyw i owoców, które zawierają tak dużo cennych składników?
Warto wiedzieć, że przed wprowadzeniem pestycydu na rynek jest on dokładnie przebadany oraz ustalane są dopuszczalne normy na zawartość pestycydów. Zawartość ich w owocach i warzywach jest stale monitorowane przez Główny Inspektorat Sanitarny. Jeżeli zostanie wykryte przekroczenie dopuszczalnych wartości to dany produkt jest wycofywany. Spożywając warzywa i owoce zawierające pozostałości pestycydów nie grozi nam od razu zatrucie pestycydami chyba, że dany produkt nie miał odpowiedniego czasu karencji, czyli czasu, który musi upłynąć od zastosowania pestycydu do czasu zbioru. Niestety nie mamy konkretnej wiedzy jak mogą one wpływać na nasz organizm przy dużej częstotliwości spożywania produktów, które zawierają pestycydy, po upływie kilku lat.
Najbardziej i najmniej skażone warzywa i owoce
Według badań InHORT [1] za rok 2018, który zbadał pozostałości środków ochrony roślin w warzywach i owocach 1100 próbach w Polsce określono, że 25,8% próbek nie zawierało pozostałości środków ochrony roślin. 70,5% próbek zawierało pozostałości nie przekraczające najwyższych dopuszczalnych pozostałości. Natomiast w 3,7% zanotowano przekroczenie dopuszczalnych pozostałości. Spośród owoców, w których wykryto dopuszczalną ilość pozostałości były: jabłka, truskawki, agrest, porzeczki, czereśnia, gruszka, winogrono, morela, wiśnia, malina. Wśród warzyw wymienione zostały: kapusta (głowa), kapusta (brukselka), kalarepa, jarmuż, brokuł, kapusta pekińska, por, chrzan, koper, cebula, pietruszka, seler, pasternak, pomidor, marchew, papryka, pieczarka, burak ćwikłowy. Pozostałości zostały wykryte również w pszenicy, życie i ziemniakach. Natomiast dla porównania amerykańska organizacja EWG opublikowała 2 listy warzyw i owoców jedną listę tzw. czystą a drugą tzw. brudną. Na liście czystej znalazły się awokado, słodka kukurydza, ananas, mrożony zielony groszek, cebula, papaja, bakłażan, szparagi, kalafior, katalupy, brokuły, grzyby i melon spadziowy. Natomiast na brudnej liście ukazały się: truskawka, szpinak, jarmuż, nektarynka, jabłko, winogrono, brzoskwinia, wiśnia, gruszka, pomidor, seler naciowy, ziemniak, ostra papryka.
Czy to oznacza, że powinniśmy wszystkie te warzywa i owoce wyeliminować?? Absolutnie nie! Jednak należy koniecznie pamiętać o higienie.
Higiena warzyw i owoców
Obecnie ciężko jest uniknąć pestycydów w żywności. Jest to wręcz nie możliwe, chyba, że mamy własne rośliny z ogródka i nie stosujemy żadnych środków ochrony roślin. Ważne, aby przed spożyciem warzywa i owoce dokładnie umyć, a następnie osuszyć. Kupując zwracać uwagę na ich barwę, czy nie są zgnite bądź zapleśniałe.
Korzyści wynikające ze spożywania warzyw i owoców są wyższe niż unikanie ich w ogóle. Warzywa i owoce to bogactwo witamin i składników mineralnych, których nie zastąpimy suplementami.