Audycja z udziałem Joanny Reizer w Radiu Via prowadziła Pani Małgosia Lewicka-Kyc.
– Na czym polegają te choroby?
Niedoczynność tarczycy to zaburzenie funkcjonowania gruczołu tarczowego, którego skutkiem jest zbyt niskie wydzielanie hormonów przez tarczycę. Nadczynność tarczycy natomiast jest zaburzeniem polegającym na nadmiernej produkcji hormonów tarczycy – trójjodotyroniny oraz tyroksyny (T3 i T4).
Jakie są ich przyczyny i czy po części wynikają one z nieprawidłowych nawyków żywieniowych?
Wyróżniamy niedoczynność pierwotną i wtórną. Niedoczynność pierwotna jest wtedy, gdy dochodzi do uszkodzenia struktury gruczołu tarczowego, następuje wówczas spadek hormonów T3 i T4. Niedoczynność pierwotna może rozwinąć się na skutek niedoboru jodu w diecie. Inną przyczyną może być autoimmunologiczne zapalenie tarczycy tzw. choroba Hashimoto. Uszkodzenie tarczycy może również wystąpić na skutek farmakoterapii.
Niedoczynność wtórna występuje, gdy struktura tarczycy nie ulega uszkodzeniu, ale na skutek osłabienia pracy przysadki lub podwzgórza, które odpowiadają za prawidłową pracę gruczołu tarczowego. Tarczyca w takim przypadku może wydzielać niewystarczające ilości hormonów, co skutkuje wystąpieniem objawów niedoczynności. Najczęstszą przyczyną rozwoju nadczynności jest autoimmunologiczna choroba Gravesa i Basedowa lub guzki tarczycy.
Jakie są objawy niedoczynności i nadczynności tarczycy?
Objawy niedoczynności tarczycy tospadek ciepłoty ciała (uczucie zimna), spadek tempa metabolizmu, sucha i szorstka skóra, osłabienie i zaburzenia pamięci, zaparcia. Objawy nadczynności tarczycy to zwiększona przemiana materii, kołatanie serca, rozdrażnienie, biegunka,
Co jeść przy niedoczynności tarczycy a czego unikać i dlaczego?
Przy niedoczynności tarczycy powinno się spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia. Jeść częściej a mniejsze porcje. Dieta powinna być bogata w pełnowartościowe białko, które jest źródłemtyrozyny (aminokwasu niezbędnego do syntezy hormonów tarczycy). Należy ograniczyć ilość spożywanego tłuszczu, zwłaszcza nasyconych kwasów tłuszczowych. W jadłospisie powinny natomiast znaleźć się nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspomagają pracę układu odpornościowego. Znajdziemy je w oleju lnianym, oleju rzepakowym, rybach morskich. Przy niedoczynności tarczycy powinno spożywać się węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, czyli głównie węglowodanów złożonych. Zawarty w tych produktach błonnik poprawia trawienie i zapobiega występowaniu zaparć. Niezbędny do prawidłowe funkcjonowania tarczyc jest jod, jego źródłem są ryby morskie i sól jodowana. Należy ograniczyć spożycie warzyw z rodziny krzyżowych (kapusta, kalafior, kalarepka), zawarte w nich substancje wolotwórcze ograniczają wykorzystanie jodu, co w konsekwencji może zaburzać wykorzystanie jodu i wpływać na zaburzenie pracy tarczycy. Dieta powinna obfitować w warzywa i owoce, które są źródłem witamin i składników mineralnych.
Podobnie, co jeść przy nadczynności tarczycy a czego unikać i dlaczego?
Przy nadczynności tarczycy należy stosować dietę wysokokaloryczną, żeby zapobiec niedożywieniu. Po włączeniu farmakoterapii i wyrównaniu gospodarki hormonalnej należy wrócić do diety normokalorycznej, żeby zapobiec rozwojowi nadwagi lub otyłości. Przy planowaniu jadłospisu trzeba zwrócić uwagę na odpowiednią podać witamin i składników mineralnych niezbędnych do prawidłowej pracy tarczycy. Nie powinno się przekraczać zalecanej dawki jodu, jego zbyt duża podaż może nasilać dolegliwości. Ważna jest odpowiednia podaż wapnia i witaminy D. Częstym objawem nadczynności jest nerwowość i rozdrażnienie, dlatego w diecie należy uwzględnić odpowiednią podać magnezu i witaminy B1. Kolejnym objawem jest kołatanie serca, odpowiednia ilość potasu może złagodzić te dolegliwości. Najczęstszym problemem występującym przy nadczynności jest biegunka. W tym przypadku trzeba zmniejszyć ilość błonnika pokarmowego w diecie i zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu.
Krótka wypowiedź z udziałem dietetyk Ewy Stepek-Szuba w Radiu Via.
Ile kalorii mają pączki?
Najwięcej kalorii będzie miał pączek wypełniony budyniem lub czekoladą i oblany lukrem to około 350-370 kcal. Mniej kaloryczne będą pączki posypane cukrem pudrem- taki pączek z dżemem będzie miał ok. 290 kcal, a z czekoladą- 320 kcal.
Co zrobić żeby spalić kalorie zjedzone z pączkiem?
Najskuteczniejszą metodą będzie wysiłek o umiarkowanej lub dużej intensywności. Aby spalić jednego pączka trzeba biegać przez 20 minut, szybko maszerować przez 40 minut, ćwiczyć na siłowni przez 45 minut, tańczyć przez 30 minut lub jeździć na rowerze przez godzinę.
Nie rezygnujmy z tradycji i zjedzmy pączka, ale poprzestańmy na jednym lub dwóch, a wtedy nie będziemy musieli się martwić o dodatkowe kalorie.
Dietetyk Joanna Reizer na temat wad i zalet jej stosowania rozmawiała z Panią Małgosią Lewicką-Kyc na antenie Radia Via.
Mikro-gotowanie – wady i zalety
Czy używanie mikrofalówek i opiekaczy do przygotowywania pokarmów to dobry pomysł – z punktu widzenia zdrowego odżywiania i dlaczego?
Tak, jeżeli w tych urządzeniach będziemy przygotowywać zdrowe i urozmaicone posiłki. Podgrzewanie gotowych, mrożonych dań w mikrofalówce na pewno nie przysłuży się naszemu zdrowiu. Takie produkty są wysoko przetworzone, bardzo kaloryczne, zawierają głównie węglowodany proste i nasycone kwasy tłuszczowe. Znikoma jest w nich zawartość witamin i składników mineralnych. Wykorzystanie opiekacza też nie będzie dobrym rozwiązaniem, jeżeli będziemy w nim przygotować głownie tosty z chleba pszennego z serem i wędliną.
– Na jakiej zasadzie działają te urządzenia?Co jest czynnikiem rozgrzewającym jedzenie od wewnątrz do zewnątrz?
Jedzenie w mikrofalówce jest podgrzewane dzięki wykorzystaniu fal elektromagnetycznych.Opiekacz wyposażony jest w grzałki, które nagrzewają metal, następnie ciepło przechodzi na produkty spożywcze.
Jakie są zalety i wady stosowania tych urządzeń w kuchni?
Każda obróbka cieplna powoduje zmianę wartości odżywczej przygotowywanych produktów. Szczególnie dotyczy to witamin wrażliwych na wysoką temperaturę takich jak: witamina C, A, E i witaminy z grupy B. Im dłuższy czas obróbki cieplnej tym większe straty. Mikrofalówka pozwala na skrócenie czasu przygotowywania posiłków. Straty witamin są mniejsze lub równe tym podczas tradycyjnego gotowania. Nie następują za to straty składników mineralnych, które mogą mieć miejsce przy gotowaniu w wodzie. Wadą może być smak przygotowywania dań w mikrofalówce.
Z czym wiąże się największe ryzyko ich wykorzystywania w kuchni?
Wykorzystanie mikrofalówki zgodnie z jej przeznaczeniem jest bezpieczne i nie niesie ze sobą ryzyka dla zdrowia. Jedzenie nie staje się toksyczne, radioaktywne lub napromieniowane. Alternatywnie możemy zaopatrzyć się w parowar, który umożliwi zdrowie i smaczne przygotowywanie potraw, a także ich późniejsze odgrzewanie. Minusem stosowania mikrofalówki może być fakt, że żywność może nagrzewać się niejednolicie. Gdybyśmy zbyt krótko podgrzewali surowe mięso w niektórych obszarach mogłyby przetrwać bakterie lub pasożyty. Jednak, jeżeli będziemy stosować te urządzenia zgodnie z ich przeznaczeniem nie powinny stanowić zagrożenia dla zdrowia.
Które produkty możemy wkładać do mikrofali i opiekacza, a które tego nie lubią i dlaczego?
W mikrofalówce z powodzeniem podgrzejemy wcześniej ugotowany obiad lub podgrzejemy mleko do płatków na śniadanie. Możemy rozmrozić mięso oraz jeżeli mamy odpowiedni model, możemy również gotować posiłki na parze. W mikrofalówce nie sprawdza się podgrzewanie owoców, chleba (jego podgrzanie w mikrofalówce sprawi, że stanie się suchy, twardy i czerstwy). Nie należy gotować jajek w mikrofalówce. Podczas podgrzewania wydzielająca się para wodna może rozsadzić skorupkę. Nie gotujmy w mikrofali surowego mięsa, ryb, potraw zawierających surowe jaja. W opiekaczu możemy podgrzać chleb, przyrządzić smaczne tosty
Podobnie z naczyniami..
Najlepiej potrawy podgrzewać w szklanych lub ceramicznych naczyniach.
Podgrzewanie produktów w plastikowych lub aluminiowych naczyniach może spowodować przenikanie szkodliwych substancji (np. bisfenolu A) do żywności. Nie należy wkładać folii aluminiowej do mikrofalówki, może to grozić małym pożarem. Nie należy również podgrzewać zamkniętych pojemników i słoików. Parowanie lub wrzenie w trakcie podgrzewania zwiększa ciśnienie w naczyniu, co może doprowadzić do rozerwania go.
W tosterze nie należy produktów przegrzewać
Tak, przypalone potrawy mogą zawierać szkodliwy dla zdrowia związek – akroleinę. Akroleina ma działanie kancerogenne. Jeżeli jednak pieczywo jest tylko przypieczone, a nieprzypalone jego spożycie nie jest szkodliwe dla zdrowia.
Czy małym dzieciom warto podawać przygotowywane w taki sposób pokarmy?
Kuchenka mikrofalowa ani opiekacz używane zgodnie z instrukcją nie spowoduje zagrożenia dla zdrowia człowieka. Do tych urządzeń należy podchodzić z rozsądkiem i stosować się do zaleceń producenta. Podgrzewanie posiłków w mikrofalówce jest korzystne ze względu na mniejsze straty witamin i składników mineralnych. Zdecydowanie należy uważać na używane opakowanie, organizm dziecka jest dużo bardziej wrażliwy na działanie toksyn niż organizm osoby dorosłej. Najbezpieczniej podgrzewać jedzenie w szklanych i ceramicznych naczyniach. Nie należy bać się tych urządzeń, ale też nie przesadzić w drugą stronę. Jedzenie przez dziecka samych tostów z serem nie będzie zbytnio wartościowe.
Lepsza mikrofala i opiekacz czy tradycyjna metoda i dlaczego?
Mikrofalówka nie zastąpi tradycyjnej kuchenki ani piekarnika, może jednak stanowić wygodne uzupełnienie, wtedy, kiedy faktycznie goni nas czas. Wszystko jest dla ludzi, jeżeli posiłki przygotowywane w tych urządzeniach będą zdrowe, różnorodne i nieprzetworzone to spokojnie mogą być przez nas wykorzystywane.
Zawierają one sylimarynę, fitosterole, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, śluz, witaminy C i K, sole mineralne. Ponadto tłuszcze w nim zawarte charakteryzują się wysoką zawartością kwasu linolowego. Uwagę zawraca również szczególnie duża zawartość sylimaryny.
Na czym polega jego działanie antyhepatotoksyczne?
Hepatocoty, czyli komórki tworzące wątrobę są narażane na działanie związków toksycznych, z których wątroba oczyszcza krew . Zawarta w ostropeście sylimaryna wykazuje całe spektrum pozytywnego działania na komórki wątroby. Między innymi dezaktywuje wolne rodniki, hamuje procesy utleniania lipidów, chroni również przed toksycznym działaniem alkoholu.
W rozmowie z Panią Małgorzatą Lewicką-Kyc nasza psychodietetyczka mówiła o przyczynach, objawach i skutkach tej choroby.
Co to jest anoreksja?
Anoreksja charakteryzuję się ograniczaniem spożywania żywności w celu redukcji masy ciała. Aby osiągnąć cel osoba chora na anoreksję głodzi się, prowokuje wymioty, stosuje środki przeczyszczające. Skutkuje to niedoborem masy ciała i ogólnym wyniszczeniem organizmu. U osób chorych zmienia się sposób myślenia, czego skutkiem może być depresja.
Jakie są przyczyny anoreksji?
Przyczyn pojawienia się anoreksji jest wiele. Mogą być to uwarunkowania rodzinne, anoreksja często pojawia się w domach gdzie panuje przemoc albo odwrotnie nadopiekuńczość ze strony najbliższych. Bardziej narażone na zachorowanie są osoby bardzo ambitne, dążące do perfekcji, które np. pod wpływem mediów za wszelką cenę starają się sprostać lansowanym trendom.
Jak rozpoznać anoreksję?
Osoby chorujące na anoreksję są wychudzone, mają bardzo niską masę ciała. Mogą skarżyć się na wypadanie włosów, problemy ze skórą oraz sercem, zatrzymanie miesiączki. Osoby takie wykazują zachowania mające na celu ograniczenie lub całkowite wykluczenie spożywania posiłków.
Jak rozpoznać chorobę w stadium początkowym?
Osoby chorujące na anoreksję nie widzą swojej choroby, nie dostrzegają objawów, wciąż widzą swoje niedoskonałości. Czasami zauważają somatyczne objawy np. wypadanie włosów, mimo wszystko blokada w jedzeniu się utrzymuje. Najczęściej to rodzina jest wstanie pierwsza zwrócić uwagą na pojawiające się problemy zdrowotne.
W jaki sposób polega eliminacja pokarmów u osób chorych na anoreksję?
Często zaczyna się od odchudzania, chęci zgubienie kilku kilogramów. Później te eliminacje zaczynają być coraz bardziej drastyczne. Osoby cierpiące na anoreksję eliminują wszystkie produkty wysokokaloryczne, nie sięgają po produkty o nieznanym dla nich składzie. Często przygotowują posiłki samodzielnie, żeby móc przeliczyć wartość odżywczą potrawy.
Jakie są sposoby wychodzenia z anoreksji?
Efektywnie wyjść z anoreksji można tylko przy zmianie sposobu myślenia. Nie wystarczy doprowadzić do normalizacji masy ciała, negatywny obraz własnej osoby musi zostać wyleczony. Dietetyk pracując z takim pacjentem musi ostrożnie podejść do tematu, zdobyć zaufanie i przełamać początkowy opór. Leczenie anoreksji powinno przebiegać przy współpracy dietetyka oraz psychologa lub psychoterapeuty.
Czy żołądek osoby chorej jest przystosowany do nagłego wprowadzenia normalnej ilości pożywienia?
Należy stopniowo zwiększać objętość i kaloryczność posiłków. Nie można zwiększyć ilości jedzenia z dnia na dzień, ponieważ mogą pojawić się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.
Jakie są skutki anoreksji?
Nadmierne wychudzenie organizmu skutkuje wypadaniem włosów, pogorszeniem kondycji skóry i paznokci. Pojawiają się problemy hormonalne, zanika miesiączka. Następuje zmniejszenie wielkości serca, zaczyna ono wolniej bić. Zmniejsza się ciśnienie krwi, przez co często zdarzają się omdlenia i osłabienie. Osoba chora na anoreksję popada w stany depresyjne, pojawiają się również problemy żołądkowe, takie jak: bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia.
Jak można zapobiec wystąpieniu choroby?
Należy patrzeć obiektywnie na siebie. Uważajmy na lansowany w mediach kanon piękna, tak naprawdę większość z nas nie jest w stanie osiągnąć tego „ideału”, to co widzimy w mediach nie jest realne.
Czy anoreksja to choroba XXI wieku?
Problem będzie narastać, mamy coraz bardziej wygórowane oczekiwania narzucane przez nas samych i otoczenie. Kiedyś anoreksja dotyczyła głównie dziewcząt, teraz coraz częściej zaczynają chorować również chłopcy. Anoreksja to często przejaw próby odzyskania kontroli nad życiem, pojawia się, gdy inne sfery życia zaczynają nas przerastać.
Po co jemy? Czy jemy tylko po to, by zaspokoić nasz głód? Jaka jest różnica pomiędzy jedzeniem, a odżywianiem się? Paulina Górska na antenie Radia Via opowiadała o różnych aspektach odżywiania. Rozmowę prowadziła Pani Małgosia Lewicka-Kyc.
– Po co w ogóle jemy?
Sięgamy po jedzenie, by zaspokoić jedną z podstawowych potrzeb biologicznych, a mianowicie głód. Pożywienie stanowi również obszar zaspokajania innych potrzeb, nie tylko fizjologicznych, ale również psychicznych oraz społecznych. Wspólny posiłek zacieśnia więzi w rodzinie, jest idealną okazją do rozmowy, wymiany doświadczeń. Jemy celebrując ważne wydarzenia życiowe.
W aspekcie psychologicznym pożywienie dla niektórych osób stanowi formę radzenia sobie z negatywnymi emocjami i stresem. Wówczas pełni ono rolę czynnika rozładowującego nadmierne napięcie.
– Od czego powinna zależeć: ilość i jakość spożywanych pokarmów?
Jakość i ilość posiłków powinna być uzależniona jest od naszego dziennego zapotrzebowania kalorycznego, zapotrzebowania na składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne. Dla każdego będzie inne, ponieważ uzależnione jest one od wieku, płci, wagi, aktywności fizycznej w ciągu dnia tej związanej z pracą jaki i uprawianiem sportów.
– Wyliczono, że ludzie jedzą około 10 razy więcej niż potrzebują. Z czego to wynika?
Nasz organizm nie dysponuje skutecznym mechanizmem, który kontrolowałby liczbę dostarczonych kalorii. Ogromnie ważna jest jakość pożywienia, ponieważ poszczególne składniki żywności wchłaniają się w różnym tempie i oddziaływają odmiennie na nasz organizm. Na przykład po zjedzeniu kawałka tortu (ok.400kcal), który dostarcza takiej dawki kalorii, jaka powinna wystarczyć na kilka godzin, tylko na krótko pojawia się uczucie sytości, a zaraz potem czujemy głód. Natomiast po zjedzeniu kawałku chudego mięsa z kaszą i wrzawami o tej samej wartości kalorycznej znacznie dłużej pozostaniemy syci. Zatem jeśli odżywiamy się w nieodpowiednio to faktycznie możemy zjeść znacznie więcej niż wynosi nasze zapotrzebowanie i nie poczuć poczucia sytości.
– Często wpadamy ze skrajności w skrajność… Jedni się przejadają, drudzy nie dojadają… Co z kolei jest tego powodem?
To ile i jak jemy zależy od wielu czynników. Przede wszystkim nasze nawyki żywieniowe kształtują się już w dzieciństwie. Jeśli jako dziecko odżywiamy się nieprawidłowo istnieje duże prawdopodobieństwo, że jako dorosły będziemy jeść niezdrowo. Ponadto nadmierne jedzenie części osób służy zredukowaniu, zminimalizowaniu napięcia i stresów dnia codziennego. Ludzie odmiennie reagują na sytuacje stresowe – jedni nie mogą przełknąć ani kęsa, inni zaś nie mogą zapanować nad wilczym głodem. Zdarzają się również osoby(które są zdecydowaną mniejszością), które nie lubią jeść z natury. Często są to osoby, które mają problem z apatytem od wczesnego dzieciństwa tzw. niejadki. Należy tu również wspomnieć o zaburzeniach odżywiania takich jak anerekcja, która jest chorobą, która pojawia się najczęściej w wieku nastoletnim. Związana jest z unikaniem jedzenia z powodu zaburzanego wizerunku własnego ciała.
– To tylko niektóre błędy żywieniowe. Jakie jeszcze popełniamy?
Przede wszystkim jemy nieregularnie, często za dużo jednorazowo, zbyt obficie po południu, a za mało do południa. Jemy posiłki nieodpowiedniej jakości zawierające w swoim składzie za dużo tłuszczy, cukrów i syropuglukozow-fruktozowego.
Warto w tym miejscu rozważyć koncepcję: jedzenia i odżywiania się. Można przecież jeść byle co, ale czy wtedy będzie można mówić o odżywianiu?
Musimy pamiętać, iż nasz organizm do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje ok 60 różnych składników odżywczych w ciągu dnia. Dlatego powinniśmy skupić się na odpowiedni komponowaniu każdego posiłku. Im większa będzie różnorodność i bogactwo poszczególnych produktów w obrębie zarówno jednego posiłku, jaki i wciągu całego dnia tym większe prawdopodobieństwo, że wysycimy nasz organizm wszystkimi niezbędnymi składnikami.
-Na ile ważny będzie tutaj nasz zegar biologiczny? O czym on nam mówi?
Najwyższą przemianę materii mamy do godziny 12stej, dlatego też powinniśmy pamiętać o pierwszych dwóch posiłkach: śniadaniu i II śniadaniu. Powinny być one dla nas wartościowe i dać na zastrzyk energii na dalszą część dnia. Ok. godz. 12-13 powinniśmy zjeść dobrze zbilansowany obiad bogaty w jak największą ilość składników odżywczych, ponieważ wówczas nasz organizm najlepiej przyswaja składniki pożywienia. W godzinach popołudniowych przemiana materii spada. Posiłki na koniec dnia powinny być lekkie, by nie przeciążyć zbytnio naszego przewodu pokarmowego.
Często słyszymy, że takie czy inne produkty nam służą, z niektórych lepiej zrezygnować, a może by tak posłuchać swojego ciała?
Czasami fatycznie nasz organizm wysyła pewne sygnały, ze brakuje nam jakiegoś składnika pożywienia jest to tzw. głód utajony bądź jakiś produkt nam nie służy. Następuje osłabienie fizyczne i fizyczne. Widać to tzw. gołym okiem – pojawiają się wypryski, zmarszczki, wypadają włosy, łamią się paznokcie, czujemy się ospali, apatyczni, pojawiają się skurcze nóg, serca itd. Często wówczas pojawiają się zachcianki na konkretne produkty np. na ogórki kiszone, mleko, czy mięso. Niestety w stanach tych często pojawia się chęć zjedzenia czegoś słodkiego, wysokokaorycznego- tutaj nie dajmy się zwieść- nasz organizm nie potrzebuje dodatkowej porcji cukru ani tłuszczu, z uwagi na osłabienie odczuwamy potrzebę zjedzenia kalorycznych posiłków, ale to tylko napędzi błędne koło, bo nasz organizm potrzebuje odpowiednie odżywienia w składniki odżywcze.
-Czy tylko wtedy, kiedy nakładamy na talerz produkty wartościowe – odżywiamy nasz organizm, a w przeciwnym razie możemy mówić, że tylko jemy?
Jeśli na talerzu nie znajdziemy produktów wartościowych to faktyczne zaspokoimy tylko nasz głód, ale nie zaspokoimy potrzeb naszego organizmu.
– Często słyszymy: Człowiek jest tym co je. Ile w tym prawdy?
Jest w tym trochę prawdy. Tak jak wcześniej wspomniałam sposób żywienia często odbija się na naszym wyglądzie. Często braki poszczególnych składników żywności widać na „pierwszy rzut oka”. Ponadto, analizując sposób żywienia danej osoby można również bardzo dużo powiedzieć o osobowości. Przegląd dziennego menu lub lodówki często odzwierciedla tożsamość.
Ważne jest nie tylko to, co nakładamy na talerz. Jest oczywiste, że podczas jedzenia nie powinniśmy też wykonywać innych czynności. Niestety rzadko się nam to udaje. Jemy w autobusie, samochodzie, na spacerze. Co na to nasz organizm?
Jedzenie w pośpiechu może przyczynić się do pojawienia się wzdęć i zgagi. Powodem jest niedostateczne rozdrobienie pokarmu oraz fakt, iż organizm skupia się głównie na wydatkowaniu energii na czynności dodatkowe, które wówczas wykonujemy, a nie na procesy trawienne. Ponadto jedzenie posiłków podczas oglądania telewizji, pracy przy komputerze czy czytaniu sprawia, że jemy znacznie więcej niż gdybyśmy jedli bez wykonywania tych dodatkowych czynności. Dzieje się tak dlatego, że nasz ośrodek sytości nie działa wówczas prawidłowo i na daje nam sygnałów, iż powinniśmy skończyć posiłek.
– Dlaczego jemy tak, jak jemy? To znaczy podczas przyjęć rodzinnych za dużo i za tłusto?
Jedzenie odgrywa także istotną rolę w relacjach towarzyskich i różnych sytuacjach społecznych szczególnie w polskiej kulturze. Jest nieodłącznym elementem takich wydarzeń jak wesele, przyjęcie urodzinowe, czy chrzciny. Jedzenie pełni tu funkcję wzmacniania więzi społecznych, budowania poczucia wspólnoty, jest także formą wyrażania pozytywnych emocji oraz celebrowania ważnych wydarzeń.
Odmowa jedzenia w grupie często jest negatywnie odbierane w naszej kulturze – szczególnie przez osobę która podejmuje gości. Ponadto, jemy więcej w grupie która jada dużo i nie jesteśmy w stanie odpowiednio się kontrolować.
– Zazwyczaj nie słuchamy mądrych wskazówek naszego organizmu i jemy nie tylko to, czego potrzebujemy do życia. Lubimy np. rzeczy, które ani z rozsądkiem, ani z potrzebami organizmu nie mają nic wspólnego. Smakują nam hamburgery, frytki, słodycze czy alkohol. Dlaczego tak się dzieje?
Produkty, które Pani wymieniła są wysokoprzetworzone. Zawierają w swoim składzie dużą ilość wzmacniaczy smaku i zapachu oraz tłuszczu, który jest nośnikiem smaku i sprawia, że dany produkt jest dla nas atrakcyjniejszy. Ponadto cukier i syrop glukozowo-fruktozowy obecny w tego typu daniach działa uzależniająco.
– Jaki jest związek pomiędzy celowością jedzenia i odżywiania się? – podsumowanie.
Pamiętajmy, by rozróżniać tzw. głóg fizyczny i emocjonalny czyli tzw. zachcianki na coś niezdrowego. Głód fizyczny – narasta stopniowo, znika po spożyciu posiłku, pojawia się uczucie ulgi po posiłku. Głód emocjonalny natomiast, pojawia się nagle tu i teraz jako zachcianka na coś konkretnego, nie znika po spożyciu posiłku i nie daje uczucia ulgi wręcz przeciwnie – pojawiają się wyrzuty sumienia lub ochota na coś jeszcze. Jeśli odpowiednio będziemy zaspakajać odpowiednio głód fizyczny tym będą mniejsze szanse na pojawienie się zachcianek i uczucia wilczego głodu.
Audycja na temat właściwości zdrowotnych siemienia lnianego. Nasza dietetyczka Ewa Stepek-Szuba gościła w Radiu Via w audycji Pani Małgosi Lewickiej-Kyc.
Siemię lniane – dlaczego warto je jeść?
-Siemię lniane to drobne, płaskie nasiona lnu zwyczajnego o brązowej lub złotej barwie, które w wodzie pęcznieją i otaczają się dużą ilością śluzu. To prawdziwy superpokarm! Co konkretnie kryją w sobie te małe nasionka? Co sprawia, że mają lecznicze właściwości?
Siemię lniane jest rzeczywiście uważane przez żywieniowców za superfood, czyli żywność, która ma wyjątkowe właściwości zdrowotne. Jest bogate przed wszystkim w lignanty, kwasy omega 3, pierwiastki takie jak żelazo, wapń, cynk, magnez potas, witaminę B1, B6, witaminę E, antyoksydanty. Wysoka jest również zawartość błonnika pokarmowego, szczególnie rozpuszczalnego w wodzie, który wspiera florę bakteryjną przewodu pokarmowego i ułatwia trawienie.
-Jaką ilość lignanów i kwasów omega-3 zawierają te nasiona w porównaniu np. z nasionami chia, orzechami, słonecznikiem czy sezamem?
Nasiona lnu są najbogatszym źródłem lignanów spośród dostępnych produktów spożywczych. Jedna łyżeczka zawiera ok. 7g lignanów. Czym są lignany? To substancje przynależące do grupy fitoestrogenów, wykazujące silne właściwości przeciwutleniajace, przeciwnowotworowe, hepatoprotekcyjne. Pomagają przy zmniejszeniu niekorzystnych objawów menopauzy. Lignany podobnie jak nienasycone kwasy tłuszczowe, korzystnie wpływają na profil lipidowy. Mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworu jelita grubego, prawdopodobnie działają obniżająco na ryzyko rozwoju nowotworów takich jak nowotwór piersi i jajnika. Wpływają na obniżenie stężenie glukozy we krwi). Siemię lniane w ok. 40% składa się z tłuszczu, z czego prawie 60% to kwasy omega-3.
-Siemię ma niezwykłą wartość odżywczą, a także właściwości lecznicze. Jakie?
Wśród chorych na nowotwory, których dieta była bogata w lignany zawarte w dużej ilości w siemieniu lnianym stwierdzono większą przeżywalność w porównaniu do chorych, których dieta była uboga w te substancje. Dodatkowo dzięki dużej zawartości kwasów nienasyconych z rodzinny omega 3 nasionka siemienia wpływają korzystnie na komórki nerwowe oraz odporność organizmu, usprawniają procesy poznawcze, poprawiają profil lipidowy.
– Jakie jeszcze właściwości ma siemię lniane, czy to prawda, że pomaga przy zapaleniu oskrzeli?
Siemię lanie może pomóc przy odkrztuszaniu zalegającej wydzieliny w płucach przez to przyśpieszyć powrót do zdrowa przy zapaleniu dolnych dróg oddechowych. Siemię lniane jest polecane również w chorobach autoimmunologicznych, ponieważ ma działanie przeciwzapalne głównie ze względu na dobry stosunek zawartości kwasów omega-3 do omega-6.
-Które siemię jest lepsze: złociste czy brązowe?
Złociste siemię jest uważane za cenniejszą odmianę Jest bogatsze o składniki aktywne w porównaniu do brązowego.
– Jak pić siemię?
1-2 łyżeczki nasion całych lub świeżo zmielonych zalewamy szklanką ciepłej, przegotowanej wody. Napar z siemienia lnianego najlepiej wypić na czczo. Ma wtedy najlepsze właściwości osłaniające na błonę śluzową żołądka.
– W jakich warunkach siemię może stać się toksyczne?
źle przechowywane ziarenka mogą zjełczeć, stają się wtedy bezwartościowe. Nasiona nie powinny być przechowywane w wysokiej temperaturze oraz być poddawane działaniu promieni słonecznych.
– Lepsze siemię czy olej lniany i dlaczego?
Zdecydowanie lepsze nasionka niż olej. Olej lniany jest bardzo cennym źródłem kwasów omega 3 jednak olej jest pozbawiany wszystkich pozostałych składników. Jest oczyszczony.
– Jak kupić najbardziej wartościowe odmiany siemienia i na co uważać przy zakupie?
Olej lniany powinienem być tłoczony na zimno. Najlepiej szukać siemienia w aptece lub z sklepie zielarskim. Sprawdźmy termin ważności oraz sposób przechowywania. Jeśli kupujemy olej lniany najlepiej wybrać ten z apteki który jest przechowywany w niskiej temperaturze.
-Te cudowne nasiona pielęgnują też urodę. Na czym polega ich cudowna moc? Czy to prawda, że: Len pielęgnuje i nawilża skórę, ponieważ ma działanie natłuszczające od wewnątrz. Kwasy tłuszczowe omega 3 pozytywnie oddziaływają na skórę, stan włosów.
– Czy warto kupować len mielony?
Len mielony będzie miał dużo mniej wartości odżywczych. Często taki len jest również odtłuszczony czyli pozbawiony cennych kwasów tłuszczowych. Lepiej len mielić w domu bezpośrednio przed spożyciem.
– Ile siemienia lnianego trzeba zjeść dziennie, by miało to korzystny wpływ na nasze zdrowie?
Wszystko zależy od tego jak bogata jest nasza dieta w kwas omega 3, co chcemy za pomocą tego produktu osiągnąć. 1-2 łyżki dziennie będzie odpowiednią ilością. Nie należy przekraczać za to dawki 4 łyżek. Powyżej 50g .
– Jak wykorzystać siemię lniane w kuchni?
Siemię lniane w kuchni ma wiele zastosować. Możemy świeże lub podprażone ziarenka dodać do wypieku chleba, pasty, sałatki. W formie zmielonej siemieniem możemy zastąpić jajko w cieście lub naleśnikach, ponieważ ma właściwości wiążące. Z całych ziarnek przygotujemy również słodki pudding podobnie jak z nasion chia.
-Siemię lniane lepiej jeść solo czy w duecie?
To zależy, jakiego efektu oczekujemy. Jeśli chcemy aby siemię działało łagodząco na przewód pokarmowy sięgnijmy po niego solo tylko rozpuszczone w wodą przed posiłkiem. Jeśli chcemy sobie dostarczyć lignanów oraz kwasów omega 3 łatwiej będzie jeśli dodamy je np. do sałatki lub pasty.
Paulina Górska w Radiu Via wypowiadała się na temat zalet picia wody z dodatkiem cytryny i miodu w audycji Pani Małgosi Lewickiej-Kyc.
Celebrytki chwalą się często, że sekret ich zgrabnej figury i dobrego samopoczucia, to wypijana szklanka wody z cytryną i miodem.
Czy wypijana codziennie na czczo szkalnka z cytryną i miodem może zdziałać cuda?
Cuda może nie, ale faktycznie działa korzystnie na nasz organizm i ja swoim pacjentom, tym którzy mogą spożywać tego typu napój zazwyczaj polecam na początek dnia. Woda z cytryną często pojawia się w przygotowywanych przeze mnie rozpiskach diety. Nie zalecam jej jedynie osobom, które zmagają się z nietolerancją, lub alergią na cytrusy, lub chorym na np. wrzody żołądka, czy jelita cienkiego, jak również cierpiacym na zgagę, refluks pokarmowy.
Czy woda powinna być ciepła, letnia, zimna, ewentualnie dlaczego?
Zalecam picie letniej wody. Gorąca zniweluje działanie witaminy C, która w temperaturze powyżej 60 stopni Celsjusza traci swoje właściwości. Zimna woda może ochłodzić nasz organizm, a tego powinniśmy rano unikać.
Czy znaczenie ma też rodzaj tej wody, tzn. musi być to woda butelkowana?
Najlepiej stosować wody mineralne średniomineralizowane, które zawierają w swoim składzie pewną dawkę minerałów.
Wystarczy wypić szklankę takiej mikstury, żeby był zamierzony efekt, czy to indywiualna rzecz?
Szklanka na początek dnia będzie zupełnie wystarczająca, natomiast musimy pamietać o piciu płynów, również w pozostałej części dnia.
Dlaczego wodę z cytryną i miodem należy wypijać na czczo?
Przede wszystkim, napój taki ma działanie alkalizujące nasz organizm. Dieta większości Polaków ma działanie kwasotwórcze, a picie wody z cytryną, która ma odczyn zasadowy, może pomóc nam zneutralizować negatywne skutki naszej diety. Wypicie szklanki wody z cytryną na czczo sprawi, że będziemy mieć mniejszy apetyt, ze względu na zawartość pektyn w cytrynie. Taki napój pobudzi również trawienie.
Czy woda z cytryną i miodem jest niewskazana u osób z nadwrażliwością zębów?
Osoby skarżące się na problem z nadwrażliwością zębów mogą pić wodę z cytryną przez słomkę. Tak sposób picia wody zniweluje jej kontakt z zębami.
Jak przygotować taki napój? Czy proporcje są ważne?
Napój najlepiej przygotować z połowy cytryny, jednej łyżeczki miodu i jednej szklanki wody.
Czy rodzaj miodu ma znacznie?
Przede wszystkim musi to być miód, który jest naturalny.
Na co pomaga picie wody z miodem i cytryną?
Witamina C wzmacnia odporność, niweluje proces starzenia zachodzący w organizmie poprzez zwalczanie wolnych rodników. Witamina C przeciwdziała powstawaniu nowotworów. Miód ma wiele właściwości zdrowotnych, m.in.: wspomaga procesy trawienne i wzmacnia odporność.
Jak woda w cytryną i miodem wpływa na proces trawienia?
Wzmaga wydzielanie kwasów żółciowych, wypicie na czczo szklanki wody z cytryną i miodem wspomoże trawienie pierwszego posiłku zjedzonego w ciągu dnia. Tak napój to zastrzyk energii na resztę dnia.
Zimą często zapominamy o piciu wody, dlaczego ważny jest sposób picia wody?
Sposób picia wody jest bardzo ważny pod kątem jej wchłaniania przez organizm. Najlepiej pić często, małymi łykami, w ciągu całego dnia.
Ile powinniśmy pić wody?
Ilość wypijanej wody zależy od wieku, płci, stanu zdrowia, aktywności fizycznej, od trybu życia oraz od tego gdzie spędzamy dzień. Minimum to 1,5 litra. Jeżeli dużo się ruszamy, spędzamy czas w klimatyzowanych i ogrzewanych pomieszczeniach należy pić znacznie więcej wody.
Woda ma dobre działanie nawadniające, dlaczego warto pić wodę z dodatkiem składników mineralnych?
Picie wody z dodatkiem składników mineralnym, zapewni nam ich prawidłową podaż, uzupełni nasz codzienny jadłospis. Pijąc wodę średniomineralizowaną zaspokoimy potrzeby naszego organizmu. W przypadku osób uprawiających sport można wprowadzić napoje izotoniczne, które mają w swoim składzie dodatek soli i glukozy.
Jakie inne dodatki urozmaicą smak miodu?
W okresie letnim do wody można dodawać owoce, świeżą miętę, bazylię, pietruszkę. Owoce dodawać najlepiej w postaci nierozdrobnionej, zioła można posiekać, żeby wydobyć więcej aromatu. Dodatek ogórka nie wniesie zbyt dużo właściwości odżywczych, ale zdecydowanie poprawi smak. Zimą możemy dodać do wody przyprawy korzenne takie jak np. cynamon i imbir. Dodatek aloesu sprawdzi się, jako dodatek do wody, przy czym należy uważać na syropy aloesowe, które mogą zawierać znaczne ilości cukru.
