Na temat właściwości zdrowotnych cukinii i dyni opowiadała dietetyk Ewa Stepek-Szuba w Radiu Via podczas audycji Pani Małgosi Lewickiej-Kyc.
Co mają ze sobą wspólnego: dynia, kabaczek i cukinia?
Warzywa te należą do jednej rodziny: dyniowatych. Kabaczek i cukinia to tak naprawdę jedna i ta sama roślina. Rozróżnia je jedynie wielkość. Kabaczek to młode warzywo, natomiast cukinia to bardziej wyrośnięta roślina. Mają długość od 5 do nawet 65 cm W dyni jadalne są pestki oraz owoc, natomiast w przypadku cukinii i kabaczka zjadamy tylko owoc.
Kiedy mamy sezon na te warzywa?
Sezon na dynie to czas jesienny. Kabaczek i cukinia pojawiają się latem, a w sierpniu przypada szczyt ich sezonu.
Które okazy najlepiej wybierać, mniejsze czy większe i dlaczego?
Mniejsze okazy będę miały delikatniejszy miąższ i mniej przerośnięte pestki. W przypadku cukinii gdy pestki są już duże nie nadają się do przygotowania potrawy. W młodych roślinach możemy zjadać cały owoc.
Co kryje w sobie skórka i miąższ tych warzyw?
Skórka cukinii zawiera dużo więcej luteiny niż jej miąższ. Luteina zapobiega powstawaniu zwyrodnienia plamki żółtej.
Skórka dyni zawiera za to dużo więcej cennego B-karotenu, natomiast jest za twarda do spożycia. Wyjątkiem jest odmiana dyni Hokkaido, można ją jeść razem ze skórką.
Dynia jest bogata w witaminę A, która jest silnym antyoksydantem. Ponadto zapobiega miażdżycy i powstawaniu nowotworów. Witamina A pełni także istotną rolę w procesie widzenia oraz reguluje tworzenie się nowych komórek. Poprawia również elastyczność skóry i wspomaga zachowanie prawidłowego stanu błon śluzowych.
Dynia o pomarańczowym miąższu, zawiera aż 2974 μg β-karotenu w 100g. A im bardziej dojrzała dynia, tym poziom β-karotenu wyższy. Według ostatnich doniesień naukowych, produkty żywnościowe obfitujące w karotenoidy, wykazują działanie prewencyjne w stosunku do nowotworów jamy ustnej, gardła, krtani i płuc. Dzięki zawartości potasu, jedząc dynię regulujemy ciśnienie tętnicze i usuwamy nadmiar wody z organizmu. Zawiera także wapń, magnez i fosfor,które m.in. utrzymują właściwą mineralizację kości.
Pestki dyni są bogate w cynk oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Cynk jest niezbędny do normalnego wzrostu, rozwoju płciowego, gojenia ran, odporności. Świeże pestki dyni mają właściwości przeciwpasożytnicze. Z pestek dyni wytwarza się także cenny olej.
Cukinia dostarcza potas, magnez, żelazo, oraz witaminy A, C, K , B1, beta karoten. Nie jest tak bogata w składniki jak dynia.
Jaką mają kaloryczność?
Cukinia składa się w 90% z wody, zatem jej kaloryczność jest niewielka i wynosi ok. 16kcal na 100g. dynia jest bardziej kaloryczna, dostarcza około 33 kcal ze 100g. Zarówno cukinia jak i dynia są lekkostrawne ponieważ nie zawierają dużej ilości włókien.
Jak przygotowywać warzywa dyniowate, by zachowały swoje cenne wartości odżywcze?
Kabaczka nie musimy obierać, dzięki temu zachowamy w potrawie piękny, intensywnie zielony kolor. Natomiast cukinię o twardej skórce oraz dynie należy obrać. Staramy się warzywa poddawać jak najkrótszej obróbce termicznej.
Jak je prawidłowo przechowywać i czy warto mrozić?
Kabaczek i cukinia mogą być przechowywane kilka dni, w gorące dni lepiej w lodówce. Dynia może być przechowywana bardzo długo. Dynię można pokroić w kostkę zamrozić, przygotować pulpę z miąższu i zapasteryzować w słoiku. Cukinia i kabaczek może być mrożona, ale traci swoją sprężystość i nie jest tak smaczna, może się nadawać tylko na zupę. Zachęcam za to do przygotowania z kabaczka i cukinii ketchupu którym możemy się cieszyć długie miesiące.
Jakie pyszne i proste dania możemy przygotować z tych warzyw?
Wszystkie te warzywa mają bardzo wiele zastosowań w kuchni.
Cukinie i kabaczek jako grillowane plastry jedzone same lub z dipem. W formie faszerowanej z ryżem, kaszą lub mięsem. Możemy przygotować placuszki, dodać do jajecznicy lub omletu. Możemy z cukinii upiec pasztet lub nawet ciasto. Kabaczek jako młoda roślinna świetnie sprawdzi się też na surowo w formie surówki. Zarówno z dyni jak i z cukinii przygotujemy zupy krem. Dynię możemy wykorzystać do owsianki lub ciasta.